Επιστροφή στην αρχική σελίδα του Παρατηρητηρίου
Πράσινο
ένα ενδιαφέρον κείμενο για το αστικό πράσινο
Δημοσιεύουμε ένα ενδιαφέρον κείμενο για το αστικό πράσινο, το οποίο περιέχεται στο βιβλίο «Αντώνης Β. Καπετάνιος -Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος, "Αθήνα ζεις;", εκδόσεις Φιλιππότη (Αθήνα 2006).
Το Παρατηρητήριο ευχαριστεί τον συγγραφέα για την αποστολή αυτού του κειμένου
(Ελήφθη 30/9/2009)
Για όλα φταίει το γκαζόν;
Στη χώρα μας έχουμε συνηθίσει να νοείται «πράσινο», ότι έχει χρώμα πράσινο. Δεν είναι σχήμα λόγου αυτό, ούτε υπερβολή. Είναι η πραγματικότητα, που η συνήθης πρακτική την αναδεικνύει και εν προκειμένω την καταγράφω. Το πλαστικό πράσινο, το επιτηδευμένο άψογο πράσινο, το ετερόκλητο και ιοπαθές πράσινο, αποτελούν δυστυχώς τον κανόνα, που οδηγεί στην έκπτωση του πρασίνου αντί σε προαγωγή του.
Τι είναι πράσινο; Το πλαστικό λουλούδι που στολίζει το βάζο μας; Το πλαστικό φυτό που «γεμίζει» την είσοδο ή τη γωνιά του σπιτιού μας; Ο πλαστικός πράσινος τάπητας που καλύπτει την πίσω αυλή του οικοπέδου μας; Το γκαζόν με το καχεκτικό δεντράκι εντός του; Το made in Holland άνθος της γλάστρας μας; Τα χλωρωτικά και αργοζωούντα φυτά του βανδαλισμένου συνοικιακού μας πάρκου;
Δυστυχώς, αυτό είναι το πράσινο του καιρού μας.
Ωραίο το πράσινο των πάρκων μας...
Ωραίο το πράσινο των πάρκων μας... Ωραίο, σαν το δράμα των καιρών μας!.. Βαδίζω στο «γκαζόν της ελληνικής φύσης», κάτω από τον εχθρικό αττικό ήλιο και τη βαριά σκιά της πόλης και συνειδητοποιώ πως το καταφύγιο που γυρεύω, δεν το βρίσκω. Πως, η ευφροσύνη μου στερεύει και συνεχώς ταπεινώνεται. Συνειδητοποιώ πως αυτό που θέλω είναι ένα «κομμάτι αληθινής φύσης» κι όχι «καλοζωισμένα, εύθραυστα, ιλουστρασιόν» κομμάτια της, φερμένα από θερμοκήπια μαζικής παραγωγής και βαλμένα με τάξη και αυστηρότητα στο χώρο. Αυτό δεν είναι το καταφύγιό μου, η επιζητούμενη απαντοχή. Δεν τον απολαμβάνω κύριοι τον χώρο αυτόν, έτσι όπως τον φτιάξατε.
Όχι, δε θέλω την ψυχρή ουδέτερη ομορφιά, την επίπεδη μονοτονία, το «μη φυσικό» πράσινο, τις απρόσωπες οάσεις. Θέλω ένα περιβάλλον όπου η φύση θα είναι ενεργή, που θα την απολαμβάνω έτσι όπως αληθινά είναι. Χωρίς δεσμεύσεις και περιορισμούς, για τον κίνδυνο «μην τυχόν και τη χαλάσω», «μην τυχόν και την τσαλακώσω». Το «μην πατάτε το γκαζόν», θεωρώ ότι αποτελεί ένα σοβαρό περιορισμό του δικαιώματός μου για την απόλαυση της φύσης που, υποτίθεται, πως γι’ αυτό το σκοπό δημιουργήθηκε στην πόλη.
Σημείωνε σχετικά την 19η-12-1970 σε χρονογράφημά του ο Παν. Παπαδούκας: «Παρατηρώ τα τελευταία χρόνια μια τάσι προς το γκαζόν και τα θαμνοειδή. Κόβουμε γίγαντας και φυτεύουμε νάνους. Ωραίο είναι το γκαζόν. Ένα πράσινο χαλί, από χλόη. Αλλά αυτό το είδος του πρασίνου ευδοκιμεί σε βόρεια ψυχρά και υγρά κλίματα. Εδώ η χλόη το καλοκαίρι ξεραίνεται. Και τα θαμνοειδή ή τα μικρά διαστήματος δεντράκια δεν καλύπτουν τις ανάγκες που δημιουργεί το δικό μας κλίμα. Εδώ, το καλοκαίρι πυρπολούμεθα. Ο ήλιος ψήνει την πέτρα. Η άσφαλτος λιώνει. Αναπνέουμε εξαερωμένη φωτιά. Η Αθήνα –όπως και όλη η Αττική και η πεδινή Ελλάς- μεταβάλλεται σε μια απέραντη φρυγανιέρα μέσα στην οποία ψηνόμαστε. Τι μας χρειάζεται, λοιπόν; Σκιά!.. Σκιά, κύριοι! Σκιά…» (Παπαδούκα Π., «Η υπόθεσις των ευκαλύπτων», εφημ. «Ακρόπολις», φύλλο 19ης-12-1970).
Επειδή από πολλούς –δημάρχους κυρίως-– προβάλλεται το επιχείρημα του καλλωπισμού της πόλης με την δημιουργία χώρων πρασίνου σε αυτήν, λέγω το εξής: Ο καλλωπισμός της πόλης βεβαίως και θα πρέπει να εξυπηρετείται, χωρίς όμως να παραβλέπεται ή να παραβλάπτεται η αποστολή του αστικού και περιαστικού πρασίνου, η οποία είναι συγκεκριμένη και υψηλή. Αυτή συναρτάται με την ψυχική και σωματική υγεία του κατοίκου της πόλης και τούτο θα πρέπει να λογίζεται ως πρώτιστο, πέρα από το όποιο αισθητικό αποτέλεσμα. Διά τούτο, θα πρέπει να γίνονται κείνες οι ενέργειες και ν’ ακολουθούνται κείνοι οι κανόνες, που θα βοηθoύν στην επίτευξη και επιτέλεση της αποστολής αυτής, καθώς και στην προαγωγή της. Το αντίθετο, όμως, μπορώ να ισχυριστώ ότι γίνεται. Βλέπουμε για παράδειγμα, για λόγους καλλωπισμού κυρίως, δημάρχους να κλαδεύουν συστηματικά και αυστηρά τα δένδρα των αλσών, πάρκων και δενδροστοιχιών της πόλης τους, ακόμη κι εκείνων των ειδών που δε συνιστώνται για κλαδεύση (όπως, π.χ., των πεύκων!), φτάνοντας σε πολλές περιπτώσεις –λόγω της αυστηρής κλάδευσης– ακόμη και στη ξήρανσή τους, μ’ αποτέλεσμα ν’ αναιρούνται ή να μη γίνονται αντιληπτές στο βαθμό που θα έπρεπε οι οφειλόμενες από το πράσινο προσφορές. Πρέπει, σε σχέση με τούτο, να έχουμε υπόψη μας ότι το φύλλωμα των δένδρων αποτελεί το παραγωγικό του δυναμικό και την πηγή όλων των ευεργετικών του επιδράσεων στον άνθρωπο. Η ανεύθυνη κλάδευση αναστέλλει ή αναιρεί την παραπάνω αποστολή. Πρέπει ακόμη να γνωρίζουμε ότι η κακομεταχείριση των φυτών της πόλης (με πληγώσεις κ.λπ.) και οι ανεύθυνες κλαδεύσεις αυτών, ενεργοποιούν τραυματοπαράσιτα των φλοιών, που οδηγούν σε προσβολές και τελικά σε ξηράνσεις.
Το υδροβόρο γκαζόν και το μικροκλίμα
Αποδέχομαι εν προκειμένω, παρά τις όποιες αντιρρήσεις μου, πως το γκαζόν («χλοοτάπητας», επί το ελληνικότερον) συνιστά «φύση», με την έννοια ότι αποσκοπείται δι’ αυτού, η εις το άστυ απομίμηση των φυσικών λειμώνων και λιβαδιών, χωρίς τούτο να σημαίνει πως η εν λόγω αποστολή πρέπει να προταχθεί και ν’ αποτελέσει τον κανόνα.
Η συμβολή του χλοοτάπητα στη διαμόρφωση μικροκλίματος στην πόλη, δεν είναι ίδια και σίγουρα υπολείπεται, σε σχέση με την επί τούτου προσφορά μιας έκτασης πρασίνου με υψηλή βλάστηση. Απαιτεί, δε, μεγάλα εμβαδά προκειμένου να γίνει αντιληπτή και τ’ αποτελέσματά της ανταποκρίσιμα. Υπολογίζεται ότι οι χλοοτάπητες, χωρίς δένδρα ή με την ύπαρξη λιγοστών σε διασπορά, δημιουργούν ιδιαίτερο κλίμα σε έκταση εμβαδού από 10 στρεμμάτων και πάνω (Wilmers, 1985). Ενώ, τα δένδρα συγκρατούν 25-50 φορές μεγαλύτερη ποσότητα αστικής σκόνης, σε σχέση με τον χλοοτάπητα και 30-60 σε σχέση με το γυμνό έδαφος.
Επιπλέον, και το ουσιαστικότερο, το γκαζόν είναι εξαιρετικά υδροβόρο και απαιτεί μεγάλες ποσότητες ύδατος για να επιβιώσει. Πώς είναι δυνατόν, λοιπόν, σε μια πόλη που διψά, σε μια πόλη, όπως η Αθήνα, που το νερό τής έρχεται από χιλιόμετρα μακριά, ετούτο να δαπανάται άμετρα για να ποτιστούν οι ουκ ολίγες εκτάσεις του γκαζόν που έχουν σπαρθεί απ’ άκρου εις άκρον της; Όπως επίσης και για τα λογής άλλα υδροβόρα –συνήθως ξενικά- φυτά της;
Η εικόνα των
βορειοαμερικανικών και βορειοευρωπαϊκών πόλεων, με
τις «ατέλειωτες» εκτάσεις του γκαζόν, δε θα πρέπει ν΄
αποτελεί πρότυπο για την ξηρή και άνυδρη Αθήνα (όπως και για τις περισσότερες
ελληνικές πόλεις, που βρίσκονται στη ξηροθερμική
κλιματική ζώνη), διότι ομιλούμε για διαφορετικά κλίματα, με άλλες προσαρμογές
και απαιτήσεις των φυτών. Αρκεί ν’ αναφερθεί, ότι σε πολλές από αυτές τις
πόλεις ο χλοοτάπητας ευνοείται από τις υψηλές τιμές υγρασίας της ατμόσφαιρας,
ενώ δεν υφίστανται προβλήματα λειψυδρίας, ώστε να τίθεται ζήτημα στην
κατανάλωση του νερού από τα υδροβόρα φυτά που
συνιστούν το γκαζόν. Παρόλα ταύτα όμως, πολιτείες των ΗΠΑ που δεν
αντιμετωπίζουν προβλήματα λειψυδρίας, όπως το Κολοράντο, προωθούν προγράμματα
δημιουργίας ξηροφυτικών κήπων, ενώ σε κάποιες άλλες
πολιτείες έχει με νόμο απαγορευτεί η χρήση του γκαζόν σε ιδιωτικούς κήπους.
Μάλιστα, στο Λας Βέγκας, όπου το πρόβλημα της λειψυδρίας είναι μεγάλο,
επιδοτείται με 11 δολάρια η απόσυρση κάθε τετραγωνικού μέτρου γκαζόν από τους
κήπους των κατοικιών (βλέπε: Nouvel Observateur,
No 2076, Ph. Boulet-Gercourt, «Sixieme anee de secheresse: la ruee vers l’ eau»)
Τα φυτά συνηθίζουν όπως τα συνηθίζουμε
Χώροι πρασίνου, με φυτά απαιτητικά και «καλοζωϊσμένα», που τα έχουμε συνηθίσει στο άφθονο νερό και στη συνεχή θρέψη, πολύ δύσκολα αντεπεξέρχονται στις αιφνίδιες, απότομες και εχθρικές αλλαγές, οι οποίες –κατά κανόνα– αποβαίνουν μοιραίες γι’ αυτά. Όταν, μάλιστα, τα εν λόγω φυτά είναι εγκλιματισμένα στις δύσκολες ξηροθερμικές μεσογειακές συνθήκες, που σημαίνει ότι έχουν φυσική προσαρμογή σε συνθήκες ξηρασίας και παρατεταμένων υψηλών θερμοκρασιών, καθώς και δυνατότητα επιβίωσης επί φτωχών-κακοποιημένων εδαφών, και εμείς τους φερόμαστε λες και είναι φυτά γλάστρας, με ποτίσματα και λιπάνσεις να είναι στο «ημερήσιο πρόγραμμα», τότε το κακό που τους κάνουμε είναι μεγάλο. Αλλάζουμε τους κώδικές τους και τα συνηθίζουμε στην ευζωία και στη μαλθακότητα. Μαράνσεις, προσβολές από έντομα, θάνατος εξαιτίας μιας αιφνίδιας και ακραίας κλιματικής αλλαγής, έλλειψη καρποφορίας κ.λπ., είναι το απότοκο.
Ας μην ξεχνούμε επίσης, ότι τα φυτά της πόλης, λόγω των αντίξοων συνθηκών που συναντούν στα μέρη όπου φυτεύονται (ρύπανση της ατμόσφαιρας, δυσμενείς κλιματοεδαφικές συνθήκες, έντονη ανθρώπινη δραστηριότητα κ.ά.), υπόκεινται σε μια κατάσταση συνεχούς στρες. Θ’ ανταπεξέλθει σε αυτήν το ικανότερο και το καλύτερα εγκλιματισμένο φυτό. Τα ελληνικά φυτά, και ιδίως τ’ αυτόχθονα, έχουν τις περισσότερες δυνατότητες επιβίωσης και διά τούτο θα πρέπει να προσεχθούν. Διότι, κατά τη μακρά εξελικτική τους πορεία έχουν αναπτύξει τους κατάλληλους προσαρμοστικούς κι αμυντικούς μηχανισμούς, την ανάλογη διαμόρφωση οργάνων κ.λπ., για ν’ ανταπεξέρχονται στις δύσκολες συνθήκες που θα πλήξουν τη συγκεκριμένη περιοχή ή που τυχόν έχουν διαμορφωθεί σε αυτήν.
Από την άλλη
πλευρά, πρέπει να έχουμε υπόψη ότι τα φυτά μπορούν να «εκπαιδευθούν», ώστε ν’
αντέχουν ακόμη και στις ακραίες κλιματοεδαφικές
συνθήκες. Για παράδειγμα, ένα δένδρο που δέχεται 15-
Τα φυτά συνηθίζουν όπως τα συνηθίζουμε. Σκέφτονται σύμφωνα με ότι τους προσφέρεται και αναλόγως ενεργούν. Είναι θέμα προσαρμογής. «Γιατί ν’ απλωθώ βαθιά στο έδαφος όταν εκείνο που ζητώ το βρίσκω στην επιφάνειά του; Τροφή, νερό, τα πάντα…», είναι η λογική ερώτηση που το φυτό θέτει στον εαυτό του. Εάν, π.χ., τα φυτά ενός πάρκου τα λιπαίνουμε τακτικά και επιφανειακά, εάν τα ποτίζουμε διαρκώς και με τεχνητή βροχή, εάν τα έχουμε φυτέψει σε γόνιμα εδάφη φερμένα –π.χ.– από τα Μεσόγεια, εάν τα συγκαλλιεργούμε με το γκαζόν, εάν… εάν…, τότε θα έλθει κάποια «κακιά στιγμή» που το οικοδόμημά μας θα καταρρεύσει σα χάρτινος πύργος. Δέστε τι συνέβη την 25η και 26η Μαρτίου του έτους 1998 στους δήμους Γλυφάδας, Αργυρούπολης, Βουλιαγμένης και Βούλας. Οι δυνατοί άνεμοι που επί διήμερο έπλητταν την περιοχή, εκρίζωσαν χιλιάδες δένδρα (τρεις χιλιάδες καταμετρήθηκαν!!!), τα οποία –στις περισσότερες των περιπτώσεων– ποτίζονταν συστηματικά και συνδυάζονταν με την καλλιέργεια του γκαζόν. Αυτά απέκτησαν επιφανειακό ριζικό σύστημα, χωρίς να έχουν τέτοιο προορισμό, και έχασαν την ικανότητα της αυτορρύθμισης και της αυτοπροστασίας.
Ένα άλλο παράδειγμα σε σχέση με τα παραπάνω, που μπορεί ν’ αναφερθεί, αφορά έναν ιδιωτικό χώρο πρασίνου στην Αθήνα, ο οποίος είχε φυτευτεί με πεύκα, αμερικάνικα κυπαρίσσια, φοίνικες, μανόλιες κ.ά., και συνοδευόταν από την παρουσία γκαζόν. Όσο ο εν λόγω χώρος ποτιζόταν –και ποτιζόταν λόγω του υδροβόρου γκαζόν τακτικά–, διατηρούσε βλάστηση ανθηρή. Όταν όμως εγκαταλείφθηκε απότιστος, τότε όλα –μα όλα– τα φυτά αυτού ξεράθηκαν, ακόμη και τα πεύκα και οι φοίνικες (!), που χαρακτηρίζονται για την αντοχή τους στα συγκεκριμένα ξηροθερμικά περιβάλλοντα.
Ως κατακλείδα θα μπορούσε να ειπωθεί, ότι λόγω του προβλήματος με το νερό που αντιμετωπίζει η Αττική, μα και κάθε περιοχή της Ελλάδας με ξηροθερμικές κλιματικές συνθήκες, αλλά και των ιδιαίτερα δύσκολων-οριακών συνθηκών αυτών των περιβαλλόντων, θα πρέπει μια άλλη φιλοσοφία να επικρατήσει, ως προς τη δημιουργία χώρων πρασίνου στις εν λόγω περιοχές. Η λογική της δημιουργίας ξηροφυτικώ-μεοσγειακών κήπων, πλήρως προσαρμοσμενών και ενταγμένων στα συγκεκριμένα περιβάλλοντα, θ’ αποτελούσε τη λύση που θα άρμοζε.
«Κάτι από Φλώριδα»
Κάτι που ίσχυε από πάντα στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια όμως, αποτελεί κανόνα, είναι η έλξη μας από τα ξενικά φυτικά είδη. Κατά τη δημιουργία λοιπόν, νέων χώρων πρασίνου στην πρωτεύουσα (αλλά και σε πολλές άλλες περιοχές της χώρας –σε πόλεις και χωριά), ή κατά τον εμπλουτισμό των υπαρχόντων, χρησιμοποιούνται –πέραν του απαραίτητου «μαϊντανού», του γκαζόν δηλαδή– φυτικά είδη ξενικά, περίεργα και άγνωστα (αναφέρω, για παράδειγμα, ότι σ’ έναν μικρό και κακοποιημένο χώρο πρασίνου του Δήμου Περιστερίου, που οι υπεύθυνοι θέλουν να τον αποκαλούν πάρκο, έχουν φυτευτεί δεκατρία ξενικά φυτικά είδη και μόλις ένα ελληνικό, ένα δένδρο πλατάνου!) Διερωτώμαι. Γιατί τέτοιο πάθος με τα είδη αυτά; Χάθηκαν τα ελληνικά φυτά, τα τόσο όμορφα και οικεία με το ελληνικό τοπίο, τα «δεμένα» με αυτό, τα προσαρμοσμένα στο ελληνικό περιβάλλον; Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι τα ελληνικά φυτικά είδη καλύπτουν μεγάλο εύρος οικολογικών δυνατοτήτων, μπορούν ν’ ανταποκριθούν σε πολλές αισθητικές απαιτήσεις και διαθέτουν μεγάλη αντοχή και προσαρμογή στους βιοτικούς και αβιοτικούς παράγοντες του περιβάλλοντός τους.
Η χρήση εισαγόμενων φυτικών ειδών, μας πάει σε άλλους τόπους, ξένους με την ελληνική πραγματικότητα, μεταλλάσσει φυσιογνωμικά τη χώρα μας, την κάμει ξένη με τον εαυτό της. Λες και προσπαθούμε να χάσουμε την ιδιοτυπία μας σ’ αυτόν τον τομέα, που μας χάρισε η πλούσια ελληνική φύση. Δέστε πως καταντούνε ολόκληρες περιοχές, με τη λαχτάρα μας να τις φυτεύουμε με φοίνικες και να τις μετατρέπουμε σαν «κάτι από Φλώριδα». Πέρα από το γεγονός, ότι κάνουμε και τη ζωή μας δυσκολότερη, εισάγοντας τα απαιτητικά –στις περισσότερες των περιπτώσεων– αυτά είδη, που έχουν και μη προβλέψιμη μελλοντική συμπεριφορά στα εδώ περιβάλλοντα…
Αναφέρεται η περίπτωση της Ακακίας της Κωνσταντινούπολης, η οποία εισήχθηκε και χρησιμοποιήθηκε ευρέως στα πάρκα και στις δενδροστοιχίες της Ευρώπης (μην εξαιρουμένης –φυσικά– και της χώρας μας), αλλά τελικά βρέθηκε ευάλωτη και πάσχουσα, αφού οι εκτεταμένες ξηράνσεις που εμφάνισε, οφειλόμενες σε προσβολή από τον μύκητα Fusarium oxysporum (που παρουσιάστηκε στα εδάφη εισαγωγής της, όχι όμως και στα πατρώα εδάφη), έκαναν το είδος αυτό να υποφέρει και ν’ αργοπεθαίνει. Ανάλογη συμπεριφορά παρουσίασε και η Κλαίουσα Ιτιά, η οποία πια δε χρησιμοποιείται σε συνθέσεις κήπων, καθότι τα καρκινώματα που εμφανίζει μετά από μια ορισμένη ηλικία, την κάμουν ασθενή και θνήσκουσα. Η δε «δημοφιλής» Καζουαρίνα, υποφέρει από ξηράνσεις των κορυφών της, γεγονός που την κάμει εξαιρετικά κακόμορφη.
Ενώ, για την προσβολή των πλατανοδένδρων στη νότια Πελοπόννησο από τον μύκητα Ceratosystis Platani, που δημιουργεί το μεταχρωματικό έλκος του πλατάνου και οδηγεί στην ξήρανσή τους, ενοχοποιήθηκε το φυτευτικό υλικό που εισήχθηκε (κατά κύριο λόγο από την Ιταλία) για φυτεύσεις σε κήπους, πάρκα και δενδροστοιχίες της χώρας, και μόλυνε τα υγιή δένδρα.
Η μεγάλη αξία της ελληνικής φύσης, φαίνεται πως δεν έχει γίνει κατανοητή από τον νεοέλληνα –το βάρος της δεν έχει συνειδητοποιηθεί. Αλλιώς, δε θα ενεργούσε κατά τον τρόπο που ενεργεί και δε θα την απαξίωνε. Θα επιθυμούσε να την φέρει στη γειτονιά του, να την έχει δίπλα του, για να μπορεί, έστω και κατ’ ελάχιστον, να την απολαμβάνει. Όπου είναι δυνατόν να γίνει αυτό, στα πάρκα και στους κήπους της πόλης του, στην αυλή του, στο μπαλκόνι του, θα μπορούσε να το κάμει.
Δήλωνε, σε σχέση με τα παραπάνω, στα τέλη του 19ου αιώνα, ο συγγραφέας Ουίλλιαμ Πέμπλερ Ρίβς: «Κυρίαι και κύριοι! Μέχρι τούδε έχω επισκεφθεί μερικάς από τας ωραιοτέρας του κόσμου χώρας. Έχω γνωρίσει δεκαέξ όλας χώρας της υδρογείου σφαίρας. Δύναμαι να διακηρύξω ότι πουθενά δεν απήντησα την ωραιότητα της γραμμής, την αναλογίαν εις το σύνολον και τας λεπτομέριας, και προ πάντων τα χρώματα της ελληνικής φύσεως, τα οποία είναι απλούστατα, απαράμιλλα, ασύγκριτα».
Ο ελληνολάτρης
λογοτέχνης Περικλής Γιαννόπουλος, είχε δώσει στις αρχές του 20ου
αιώνα τη δική του μάχη για τη διαμόρφωση ελληνικής φυσιογνωμίας στο αστικό
πράσινο που τότε συγκροτούνταν. Διακήρυττε αγανακτισμένος: «Ως και οι δασονόμοι
ακόμη παρεφρόνησαν και διέγραψαν από την φύτευσιν των γυμνών τόπων, από την διακόσμησιν
των δρόμων και των δημοσίων κήπων και πλατειών, την εληά
και τη συκιά, κάθε φυτόν ιδικόν μας και φέρουν
σπόρους και φυτά από τα βάθη των δασών της Ευρώπης, και δεν πηγαίνουν να πάρουν
τα θαυμασιώτερα και διακοσμητικώτερα
φυτά των δασών της Ελλάδας!».
Η τάση προς την ξενομανία τούτη και η αποδοχή και οικειοποίηση της εν λόγω κατάστασης, άρχισε να διαφαίνεται από την εποχή της δημιουργίας του Βασιλικού Κήπου από τη βασίλισσα Αμαλία. Σε αυτόν εισήχθηκε και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά ξενικό φυτευτικό υλικό σε ευρεία κλίμακα, το οποίο έτσι γίνηκε γνωστό στον αθηναϊκό λαό. Τότε ήταν που ήλθε «και το πιο απίθανο φυτό» στην Ελλάδα. Αποτέλεσμα τούτων ήταν να δημιουργηθεί ένας κήπος κάθε άλλο παρά ελληνικός, αφού τα ξενικά φυτά καταλαμβάνουν σήμερα ένα ποσοστό της τάξης του 80,7% (!), επί του συνόλου των φυτών του κήπου. Η Αμαλία, μάλιστα, φιλοδοξούσε να γίνει η «βασίλισσα των φοινίκων». Ανέφερε σχετικά σε επιστολή προς τον πατέρα της Παύλο Φρειδερίκο Αύγουστο, Μέγα Δούκα του Ολδενβούργου: «Ελπίζω ότι κάποτε θα μου δώσει η ιστορία τον τίτλο της βασίλισσας των φοινίκων…»
Μου κάνει εντύπωση και το καταθέτω, ότι λογοτέχνες της εποχής, έκαναν αναφορές στα κείμενά τους για ξενικά φυτά, κατονομάζοντάς τα με την ακριβή τους ονομασία. Τέτοια ήταν η εξοικείωσή τους με αυτά. Διαβάζουμε συγκεκριμένα στους «Άθλιους των Αθηνών» του Ιωάννη Κονδυλάκη το έτος 1895: «Ενώπιον αυτού υπήρχε δενδρύλλιον από τα λεγόμενα τούγια, το οποίον τον απέκρυπτεν εντελώς, αλλά διαμέσου των μικρών κλάδων ο λούστρος έβλεπε την οδόν Αιόλου…»
Τονίζω, ότι έως τότε (μέχρι τη δημιουργία του Βασιλικού κήπου) οι Έλληνες μόνον τα οπωροφόρα δένδρα αναγνώριζαν και αποδεχόταν ως αρμόζοντα στους ιδιωτικούς κήπους τους και στους κοινόχρηστους χώρους. Σημείωνε σχετικά ο Εμμανουήλ Θεοτόκης το έτος 1826: «Όποιο δένδρο δεν ήταν οπωροφόρο, θεωρούμενο ως άχρηστο, εξοριζόταν στα δάση…» (Θεοτόκη Εμ., «Η Κέρκυρα στις λεπτομέρειές της (αρχές του 19ου αιώνα), εκδ. Εταιρείας Κερκυραϊκών Σπουδών, μεταφρ. Λουκιανού Ζαμίτ, Κέρκυρα 2004).
Ο κίνδυνος για τα ελληνικά φυτά
Στα παραπάνω θα πρέπει να προστεθεί
και ο κίνδυνος γενετικής μόλυνσης για τα συγγενή ελληνικά φυτικά είδη. Ο
κίνδυνος αυτός είναι αυξημένος αφού μπορεί να συμβεί αλλοίωση του πρωτοτύπου
γονιδιακού υλικού και να υπάρξουν ανεπιθύμητοι υβριδισμοί. Ακόμη δε, η υπεροχή
ενός είδους, το οποίο σε πολλές περιπτώσεις δρα και ως ζιζάνιο ή εισβολέας
(π.χ., η επιβολή στα περιβάλλοντα όπου βρεθεί του αίλανθου, του γνωστού μας βρωμόδενδρου,
έχει καταστεί μεγάλο πρόβλημα για την Ελλάδα), ενδέχεται να συμβάλλει στην
εκτόπιση των διαβιούντων στο εκεί περιβάλλον ελληνικών ειδών και να διαμορφώσει
ανεξέλεγκτες περαιτέρω καταστάσεις. Αντίστοιχα διώχνεται και η πανίδα της
περιοχής (η αστική και η περιαστική), αφού –για
παράδειγμα– τα πουλιά βρίσκουν καταφύγιο σε συγκεκριμένα αυτόχθονα φυτικά είδη,
ενώ η εισαγωγή των ξενικών τα διώχνει.
Θυμίζω ότι ο Πικιώνης, δε φύτεψε στις παρυφές του βράχου της Ακρόπολης καζουαρίνες, τούγιες, ευκαλύπτους, φοίνικες και σοφόρες, αλλά πεύκα, κυπαρίσσια, πικροδάφνες, χαρουπιές και ελιές. Είδη, δηλαδή, προερχόμενα από την ελληνική μεσογειακή φύση, θεωρώντας πως αυτά και μόνον είναι ικανά για να πλαισιώσουν το αθάνατο ελληνικό σύμβολο. Σημείωνε σχετικά ο Πικιώνης: «…Η σχέσις γης και αυτόχθονης χλωρίδος, δεν είναι απλή τυχαιότης… Η τάσις να προτιμώμεν από τα αυτόχθονα τα ξένα, μόνον δια τον λόγον ότι φύονται ταχέως αποτελεί αυθαιρεσίαν, η οποία διασπά και καταστρέφει την μυστικήν αυτήν αρμονίαν, πολύ πέραν των προβλέψεων της νοοτροπίας των πολλών… Κάτι πολυτιμότερον της φυσικής αυτής αρμονίας καταστρέφεται, το μεταφυσικόν, το ψυχικόν σύμβολον, που αποτελεί δι’ ημάς η εικών της χλωρίδος αυτής».
Η άποψη, δε, ως προς τα παραπάνω, των συντακτών του πρώτου σχεδίου της πόλης των Αθηνών, Κλεάνθη και Σάουμπερτ, η οποία διατυπώνεται στο μνημόνιο που υπέβαλλαν προς την Αντιβασιλεία, ήταν η εξής: «Η νότια πλευρά της πόλης θα χρησίμευε –αφού φυτευόταν μετά το τέλος των ανασκαφών με δένδρα και διαμορφωνόταν με αλέες γύρω από το βράχο– σαν περίπατος. Για τον περίπατο γύρω από το κάστρο θα έπρεπε να χρησιμοποιηθούν δένδρα, που ν’ αντέχουν και χωρίς νερό, έτσι ώστε οι ωραίοι βράχοι της Ακρόπολης να προβάλλουν στεφανωμένοι από πράσινο…»
Εξάλλου, η λογική με την οποία επιλέχθηκαν τα φυτικά είδη που «έντυσαν» τους λόφους των Αθηνών στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα (ως επί το πλείστον, πεύκο και κυπαρίσσι), ήταν αυτή: τα φυτά να είναι ελληνικά και ν’ αντέχουν στις ιδιαίτερα δύσκολες ξηροθερμικές συνθήκες του λεκανοπεδίου. Και οι εμπνευστές κείνης της προσπάθειας (οι «ηρωικοί» πρώτοι δασολόγοι, ορισμένοι αξιολογότατοι δήμαρχοι των Αθηνών, δραστήριοι πολίτες με ανοικτό μυαλό και η Φιλοδασική Ένωση Αθηνών), δεν είχαν άδικο στην επιλογή τους αυτή…
Η αντίληψη, η
νεωτερική, που έχει επικρατήσει και έχει ως αποτέλεσμα την (κατά)σπατάληση –κατά τον ισχύοντα τρόπο– πόρων, για τη
διαμόρφωση και συντήρηση του πρασίνου στ’ αστικά κέντρα, τη στιγμή που το ζήτημα
θα μπορούσε ν’ αντιμετωπιστεί διαφορετικά, με την κατ’ οικονομίαν,
την κατ’ ουσίαν και την κατ’ αρμονίαν
λογική της δημιουργίας του, με κάμει δύσπιστο ως προς τις προθέσεις και τα
κίνητρα των δημιουργών του, ή –τέλος πάντων– με κάμει ν’ αμφιβάλλω για το
έλλογο της κρίσης τους!
Έτσι, νερό και
ενέργεια δαπανώνται σε «ιδανικά» απαιτητικά φυτά. Ενώ, σε μια παράλληλη ή
επόμενη διαδικασία, κατά τρόπο αυτοκτονικό, αυτά τα εδάφη πρασίνου
απαξιώνονται, αποδιδόμενα σε χρήσεις «υπέρτερες», οι οποίες –περιέργως–
θεωρούνται ότι μπορούν να συνυπάρξουν και να αρμόσουν με το εναπομείναν
πράσινο, έτσι που τελικά χάνεται διά παντός και μετ’ επικροτήσεως (!) το αγαθό
τούτο και οι ωφέλειές του. Προς τι λοιπόν η σπατάληση
πόρων για τη διαμόρφωσή του, όταν ο κατά νουν προορισμός του είναι άλλος;
Γιατί, δηλαδή, ενώ είμαστε τόσο φειδωλοί και αυστηροί στη δημιουργία χώρων πρασίνου στο άστυ, γινόμαστε ξαφνικά τόσο απερίσκεπτα γαλαντόμοι κατά τη διαμόρφωσή τους, γεγονός που επισύρει αντίστοιχες υποχρεώσεις για τη συντήρηση και τη διατήρησή τους; Που τελικά –τις περισσότερες φορές– κάμει «ασύμφορη» την όλη προσπάθεια και ακολουθεί η υποβάθμιση, η απαξίωση και η εγκατάλειψη των χώρων αυτών. Φαίνεται τελικά ότι πίσω από τη «μεγαλειώδη» προσπάθεια υποκρύπτονται άλλοι σκοποί περιβαλλόμενοι με τον μανδύα της «αξιοποίησης», που παραπέμπει σε οικονομική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων…
ΘΕΜΑ : «Η συμβολή του ΠΡΑΣΙΝΟΥ στην αντιμετώπιση της ΚΡΙΣΗΣ»
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : Τετάρτη 3-11-2010 και ώρα 09.00 πμ
ΤΟΠΟΣ : Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών (Ι.Δ.Ε.)
(Τέρμα Οδού Αλκμάνος, πίσω από Ξενοδοχείο Crowne Plaza, Ιλίσια.Είσοδος με όχημα από Οδό Ούλωφ Πάλμε)
ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΥ ΟΡΓΑΝΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ :
1. Πανελλήνια Ένωση Εργοληπτών Γεωπόνων Έργων Πρασίνου (ΠΕΕΓΕΠ)
2. Επιστημονική Εταιρία μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα «ΓΕΩΠΟΝΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» (ΓτΚ)
3. Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών (Ι.Δ.Ε.)
4. Σύλλογος Αποφοίτων Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΣΑΓΠΑ)
5. Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθήνας (ΓΠΑ)
6. Υπερνομαρχία Αθήνας- Πειραιά
7. Σύλλογος Γεωτεχνικών ΟΤΑ
Η ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ:
Μιχάλης Στογιάννος, Γεωπόνος Ε.Δ.Ε. (ΠΕΕΓΕΠ)
Κώστας Τάτσης, Γεωπόνος Ε.Δ.Ε. (ΠΕΕΓΕΠ)
Δρ Σταμάτης Σεκλιζιώτης, Γεωπόνος, Αρχ. Τοπίου («ΓΕΩΠΟΝΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ»)
Δρ Γιώργος Καρέτσος, Δασολόγος (ΙΔΕ)
Δημήτηρης Παπαδήμας, Γεωπόνος (ΟΤΑ)
Δρ Δημήτρης Κυριακάκης , Γεωπόνος (ΟΤΑ)
Παναγιώτης Παπαδάκης, Γεωπόνος (ΓΕΩΤΕΕ)
Μανταλένα Μπαρδουνιώτη, Γεωπόνος (ΙΔΕ)
Δρ Χαρά Μεντή, Γεωπόνος (ΟΤΑ)
Δρ Ι. Χρονόπουλος, Ομοτ. Καθηγητής ΓΠΑ
Γιάννης Σπαντιδάκης, Γεωπόνος, Σύλλογος Αποφοίτων ΓΠΑ
Γιώργος Καφρίτσας, Γεωπόνος Ε.Δ.Ε. (ΠΕΕΓΕΠ)
Δημήτρης Οικονόμου, Γεωπόνος Ε.Δ.Ε., (ΠΕΕΓΕΠ)
09.00 – 09.20 ΥΠΟΔΟΧΗ (καφές)
ΕΝΑΡΞΗ – ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ
Δρ Γιώργος Καρέτσος, Δασολόγος (ΙΔΕ)
Δρ Ι. Χρονόπουλος, Ομοτ. Καθηγητής ΓΠΑ
Δρ Γαβριήλ Ξανθόπουλος , Δασολόγος (ΙΔΕ)
Δρ Δημήτρης Κυριακάκης (ΟΤΑ)
Γιώργος Καφρίτσας, Γεωπόνος ΠΕΕΓΕΠ)
(09.20 – 09.45) Καλωσόρισμα από τον Δ/ντή του Ι.Δ.Ε. Δρα Αναστάσιο Οικονόμου Δασολόγου ΑΠΘ, Τακτικού Ερευνητή και από τους διοργανωτές
Χαιρετισμοί
(Μικρή εισαγωγή στο γιατί γίνεται η ημερίδα – Το Περιεχόμενο και η Σημασία)
ΟΜΙΛΙΕΣ – ΟΜΙΛΗΤΕΣ
(9.45 –10.05): «Η ανάπλαση του Αστικού Τοπίου της Αθήνας - και όχι μόνο - είναι τεχνικά εφικτή & οικονομικά ανταποδοτική» (Πρόταση ΠΕΕΓΕΠ) Εισηγητές : Δρ Σταμάτης Λ. Σεκλιζιώτης, Γεωπόνος ΑΠΘ – Αρχιτέκτων Τοπίου (PhD, Birmingham UK) & Λάμπρος Σ Σεκλιζιώτης, Αρχιτέκτων BA (Honors) Oxford & MA London, UK.
(10.05 –10.25):
«Πράσινη λύση στην οικονομική κρίση» Εισηγητής: Παναγιώτης Ι.
Παπαδάκης, Γεωπόνος, MSc,
Μελετητής και σύμβουλος Παραγωγικών και Ενεργειακών επενδύσεων, Πρόεδρος της Επιτροπής Πρασίνου του ΓΕΩΤΕΕ. ..\PERILIPSEIS HMERIDAS\PerilPrasLysKrisi PpIdeNoe10.doc
(10.25 – 10.45): «Η
ΠΡΑΣΙΝΗ Ανάπλαση της Αθήνας και τα κοινωνικά της οφέλη» Εισηγητές
: Αριστ. Στρατάκος,
Γεωπόνος ΓΠΑ , Ματίνα Σπυράτου (Κοινωνική
Λειτουργός), Δρ Σταμάτης Λ. Σεκλιζιώτης, Γεωπόνος ΑΠΘ
– Αρχιτέκτων Τοπίου (PhD,
Birmingham UK)
(10.45 – 11.05) «Τα ανταποδοτικά οφέλη από τη χρήση της ιθαγενούς χλωρίδας στο αστικό πράσινο» , Εισηγητές: Δρ Γ. Καρέτσος, Ερευνητής, Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών (ΕΘ.Ι.ΑΓΕ) & Μανταλένα Μπαρδουνιώτη, Γεωπόνος ΓΠΑ – Βιοτεχνολόγος.
(11.05 – 11.25) «Το ΠΡΑΣΙΝΟ μια βασική επένδυση για την αντιμετώπιση της κρίσης» Εισηγητής : Ιωάννης Σπαντιδάκης, Γεωπόνος ΓΠΑ ..\PERILIPSEIS HMERIDAS\ΣΠΑΝΤΙΔΑΚΗΣ Παρουσίαση ημεριδας 3-11-10 Περίληψη.doc
(11.25 – 11.45) «Πράσινο σημαίνει πολιτισμός. Πράσινες δράσεις στην πόλη» Εισηγητής : Δρ Χαρά Μεντή, Γεωπόνος ΓΠΑ, PhD, Δήμος Κηφισιάς. ..\PERILIPSEIS HMERIDAS\περίληψη μεντη.doc
11.45 - 12.15 Διάλειμμα (snacks, αναψυκτικά)
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ
Δρ Σταμάτης Σεκλιζιώτης, Γεωπόνος, Αρχ. Τοπίου («ΓΕΩΠΟΝΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ»)
Δρ Χαρά Μεντή, Γεωπόνος (ΟΤΑ)
Κώστας Τάτσης, Γεωπόνος Ε.Δ.Ε. (ΠΕΕΓΕΠ
Γιώργος Καφρίτσας (ΠΕΕΓΕΠ)
(12.15 –
13.15) ΣΥΖΗΤΗΣΗ
Τοποθετήσεις, Ερωτήσεις, Απαντήσεις.
(13.15 – 14.00) ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ της Ημερίδας και ανοικτή σύνταξη Δελτίο Τύπου για την «Συμβολή του Πρασίνου στην αντιμετώπιση της Κρίσης» εν’ όψει των Αυτοδιοικητικών Εκλογών
Για δέντρα εντός σχεδίου (οικισμοί, πόλεις), αρμόδια
υπηρεσία είναι η Πολεοδομία (τώρα υπηρεσία δόμησης), για την ύπαρξη ή την
υλοτομία.
Για κλαδονομή τους αρμόδιες είναι οι υπηρεσίες
πρασίνου του Δήμου.
Σχετική νομοθεσία για τα όρια:
Αρθρο 23 του Κτιριοδομικού:
4. Κατά τη φύτευση δένδρων ή θάμνων κοντά σε κτίρια ή δομικά έργα και ανάλογα
με τις ιδιότητες του ριζικού συστήματος των φυτών, πρέπει να λαμβάνονται
κατάλληλα μέτρα για την αποφυγή βλάβης αυτών των κτιρίων ή δομικών κατασκευών.
5. Σε περίπτωση ύπαρξης δένδρων ή θάμνων σε γειτονικό οικόπεδο κατά την
ανέγερση οικοδομής, οικοδομών οφείλει να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για την
προστασία του κτιρίου που ανεγείρει από την υγρασία και το ριζικό σύστημα των
δένδρων ή θάμνων.
Αστικός Κώδικας:
Άρθρο 1008
Ρίζες ή κλαδιά του γειτονικού ακινήτου
Ο κύριος ακινήτου μπορεί να κόψει και να κρατήσει για τον εαυτό του τις ρίζες
δέντρων του γειτονικού ακινήτου που εισχωρούν στο κτήμα του. Το ίδιο ισχύει και
για τα κλαδιά των δέντρων του γειτονικού ακινήτου που εκτείνονται πάνω από το
κτήμα του, εφόσον τάχθηκε προηγουμένως στο νομέα του γειτονικού ακινήτου εύλογη
προθεσμία για να τα κόψει.
Το δικαίωμα αυτό δεν παρέχεται αν οι ρίζες ή τα κλαδιά δεν εμποδίζουν τη χρήση
του ακινήτου.
Άρθρο 1009
Καρποί που πέφτουν σε γειτονικό ακίνητο
Καρποί που πέφτουν στο γειτονικό ακίνητο από κάποιο δένδρο λογίζονται καρποί
του ακινήτου στο οποίο πέφτουν. Η διάταξη δεν ισχύει αν αυτό το ακίνητο είναι
κοινόχρηστο.
Άρθρο 1023
Δέντρο στο όριο
Το δέντρο που βρίσκεται πάνω στα όρια είναι κοινό και των δύο γειτόνων.
Εφόσον δεν χρησιμεύει ως ορόσημο, έχει δικαίωμα καθένας από τους γείτονες να
απαιτήσει την αποκοπή του.
Αν το δέντρο υπήρχε πριν κτίσει ο γείτονάς σου, το πολύ που μπορεί να ζητήσει είναι να κοπούν ή να κόψει ο ίδιος τα κλαδιά που εμποδίζουν τη χρήση του ακινήτου του. Υποχρεωτική απόσταση του δέντρου από το όριο δεν έχω δει κάπου στη νομοθεσία.
Καλησπέρα,
χρειάζομαι την πολύτιμη βοήθειά σας.
Ονομάζομαι Κωνσταντίνος Καψής και
διατηρώ ένα ακίνητο στα Άνω Λιόσια.
Εκτός από το ακίνητο υπάρχει έκταση στην οποία έχω φυτέψει
δέντρα τύπου λέιλαντ και όχι μόνο.
Ο κήπος αυτός υπάρχει δύο χρόνια.
Πριν από λίγες ημέρες, με ενημέρωσε ο γείτονάς μου του
οποίου το ακίνητο του συνορεύει με τον κήπο μου προφασιζόμενος κάποια νομοθεσία
ότι τα δέντρα θα πρέπει να είναι φυτεμένα σε απόσταση 2,5 μέτρων από τη μάντρα
του. Τα δέντρα μου απέχουν από τη μάντρα του 1 μέτρο και έχουν ύψος
περίπου 1,5 μέτρο.
Τα δέντρα που έχω φυτέψει προς την δική του μεριά είναι μόνο
λέιλαντ, τα οποία δεν έχουν μεγάλες ρίζες.
Το αναφέρω γιατί όταν του απέρριψα το νόμο που αναφερόταν,
προφασίστηκε ότι θα προκληθούν ζημιές στην οικία του από τις ρίζες των δέντρων.
Γνωρίζετε εάν υπάρχει σχετική νομοθεσία, η οποία να
υποδεικνύει τα τοπογραφικά όρια φύτευσης των δέντρων?
Είναι δυνατόν στην πόλη που ζούμε, να ξεριζώνουμε δέντρα και
να τσιμεντάρουμε όλη τη γη μας?
Εάν μη τι άλλο, να συμβάλουμε όλοι μας στη διατήρηση του
υπάρχοντος πρασίνου του πλανήτη μας.
Σε αναμονή της ενημέρωσής σας.
(25-10-2012)
Την Τετάρτη 27 Νοεμβρίου ξεκίνησε πιλοτικά η καταγραφή των φυτών και των δέντρων που περιβάλλουν παλιά κτήρια της περιόδου 1830-1940, στο πλαίσιο του προγράμματος «Καταγραφή και ανάδειξη κτηρίων του 19ου και 20ου αιώνα στην Αθήνα». Στόχος είναι να συγκεντρώσουμε στοιχεία για τη βλάστηση που συνδέεται με τα κτήρια, όπως την ηλικία, πληροφορίες για το κλίμα, την κατάσταση και τη σπανιότητα των φυτών κ.ά. Είναι γνωστό ότι τα ιστορικά κτήρια είναι άμεσα συνδεδεμένα με το περιβάλλον τους και τα φυτά που τα περιβάλλουν, και ότι αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο.
Η πρώτη καταγραφή έγινε στον κήπο μιας μονοκατοικίας του 1928, στη συμβολή των οδών Ροστάν και Αγίας Λαύρας, στη γειτονιά της Κυπριάδου. Καταγράψαμε τα φυτά και τα δέντρα που φύτρωσαν και φυτεύτηκαν στον κήπο της. Πεύκα, φοίνικας, μανταρινιά, νερατζιές, γιούκα, σεφλέρες, γιασεμιά ήταν μερικά από αυτά. Με το εργαλείο Pressler χρονολογήθηκαν τα πεύκα, 50-60 ετών, και αναγνώσθηκαν τα κρυμμένα μυστικά των δακτυλίων.
Η δράση γίνεται με τη συνεργασία του ομότιμου καθηγητή του ΕΜΠ, αρχιτέκτονα τοπίου Κ. Κασσιό, του γεωπόνου Γ. Σπαντιδάκη και της γεωπόνου-αρχιτέκτονα τοπίου Στ. Κατσογιάννη. Στην πρώτη καταγραφή ήταν μαζί η πρόεδρος του Συλλόγου της Κυπριάδου “Αναγέννηση” Μ. Γιαννακοπούλου.
MONUMENTA
Κοπή Δένδρων- Τι κάνουμε; Πληροφορίες
(από μια ηλεκτρονική συζήτηση που έγινε στις 8 και 9 Απρίλη 2014)
χρειάζεται άδεια - είτε από το Δήμο - είτε για οικισμούς εκτός πόλεων και για οτιδήποτε άλλο - άδεια από Δασαρχείο
Άδεια από το δασαρχείο χρειάζεται μόνο για τα δέντρα που είναι χαρακτηρισμένα "δασικά", όπως πεύκο, δρυς κλπ. (πάρε τηλ. το δασαρχείο και ρώτα). Τα άλλα δυστυχώς δεν χρειάζονται εάν ανήκουν μέσα στην πρασιά της πολυκατοικίας και όχι στο πεζοδρόμιο. Για το πεζοδρόμιο χρειάζεται του δήμου.
Γιάννα Ν.Σ. Yanna Nikis <yni...@otenet.gr>
Θα προσπαθήσω να το εξηγήσω μια ακόμη φορά γιατί σας τα έχουν μάθει μισά.
Και φταίνε οι ίδιοι οι υπάλληλοι.
Αλλά ενώπιον δικαστηρίων ισχύουν αυτά που οι ίδιοι αψηφούν και σνομπάρουν για λόγους ευκολίας.
Το ότι χρειάζονται και ένα σωρό χαρτιά από τις υπηρεσίες των ΟΤΑ, δεν σημαίνει ότι αυτά ακριβώς τα χαρτιά υποκαθιστούν και ακυρώνουν την υποχρέωση να τηρεί και τις περιβαλλοντικές προδιαγραφές.
Αρμόδιο για να αποφανθεί γι αυτό, είναι το ΜΟΝΟ το δασαρχείο. Για τα 4 που είπαμε: (1) αν θέλει άδεια δασαρχείου, 2) αν δεν θέλει 3) αν θέλει αλλά πρέπει να πληρώσει και 4) αν απαγορεύεται να κόψει).
Αυτό προκύπτει από ενδελεχή έλεγχο που ΜΟΝΟ το δασαρχείο μπορεί να κάνει. Και κοιτάζει επίσης τους χάρτες γιατί ακόμα και εντός σχεδίων πόλεως, η κάθε περιοχή έχει διάφορους χαρακτηρισμούς.
Αν κάποια υπηρεσία αποφασίσει να προχωρήσει χωρίς να συμβουλευτεί, ή να ενημερώσει το δασδαρχείο, αυτό σημαίνει ότι παίρνει κατ ιδίαν την ευθύνη, που σημαίνει, ότι γνωρίζει ΗΔΗ καλά ότι ΔΕΝ χρειάζεται άδεια.
Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις ρωτάει και περιμένει απάντηση.
Το ότι συχνά δεν ρωτάνε γιατί ξέρουν τι επιτρέπεται και τι όχι, δεν σημαίνει ότι είναι υπεράνω των νόμων για την προστασία του περιβάλλοντος.
Συχνά όμως μας κοροϊδεύουν κάνοντας κατάχρηση εξουσίας.
Θα σας δώσω ένα άλλο παράδειγμα να δείτε κάτι άλλο που ισχύει και δεν εφαρμόζεται:
Για να κτίσει κάποιος, ειδικά στην ύπαιθρο (ανάλογα) πρέπει ΠΡΩΤΑ να φυτέψει τα δέντρα που του επιβάλλει η πολεοδομία και μετά να χτίσει το σπίτι.
Η πολεοδομία υποχρεούται να κάνει έλεγχο για το αν φυτεύτηκαν τα δέντρα και αφού υπογράψει ότι ΟΚ, τότε μπορεί να αρχίσει να κτίζει.
Αυτό που σας λέω μου το κατήγγειλε άτομο που δουλεύει στην πολοεδομία σαν κάτι που ισχύει αλλά ποτέ δεν εφαρμόζεται.
"Φαναριώτης Δημήτρης" <fana...@hotmail.com>
Δημήτρη υπάρχουν πολλοί νόμοι και ακομα ποιο πολλές εγκύκλιοι . Αυτό που η είπε η Γιάννα απλά ισχύει. Αυτο που που περιγράφεις έχει συζητηθεί πολύ και κάποιες εγκύκλιες το ελεγαν ετσι άλλες αλλιώς. ..υπάρχει θέμα αλλά στην ουσία γίνεται όπως το λέει η Γιάννα
Αρνέλλος Γιάννης, δασολόγος μελετητής
όταν πρόκειται για ιδιωτικό χώρο εντός οικοδομικού σχεδίου (όπως πρασιά) χρειάζεται άδεια από την πολεοδομία και τεχνική έκθεση μηχανικού(στη λογική να μην γίνει κανένα ατύχημα), πρόκειται για παλιό (μάλλον ανενεργό ) νόμο.
LiaRos Chistos
Γνωρίζει κανείς εάν υπάρχει κάποια αρμοδιότητα και ποιας αρχής ελέγχους (π.χ. Δασαρχείο, Αποκεντρωμένη Διοίκηση, Περιφέρεια, Δήμος) για την κοπή δένδρων μέσα σε μία πρασιά πολυκατοικίας; Επιτρέπεται ανεξέλεγκτα από τους ενοίκους της πολυκατοικίας ή πρέπει να πάρουν άδεια;
Ποιες οι κυρώσεις σε περίπτωση κοπής; πρόστιμο ή ενδεχομένως και ποινικές; (δηλαδή επιδέχεται μήνυσης)
Ιωάννης Μανομενίδης
Καλή ερώτηση.
Πήρα πριν λίγους μήνες την νομοθεσία σε φωτοτυπία από τον δασάρχη και πρέπει να τη βρω να τη σκανάρω.
Η δασική υπηρεσία είναι υπεύθυνη και αρμόδια και πρέπει να ερωτηθεί σε κάθε περίπτωση, είτε πρόκειται για ιδιώτη, είτε για το δημόσιο, είτε πρόκειται για καρατόμηση, αλλά, κανονικά, ακόμη και για κλάδεμα, οφείλουν να ρωτήσουν.
Σε κάποιες περιπτώσεις το δασαρχείο δίνει άδεια, σε κάποιες άλλες δεν χρειάζεται άδεια (δηλ μπορούν να κόψουν χωρίς άδεια), σε κάποιες τους απαγορεύει να κόψουν και σε κάποιες τους δίνει άδεια να κόψουν αλλά πληρώνοντας φόρο. Αναλόγως.
Και στις 4 περιπτώσεις οφείλει ο ενδιαφερόμενος να ερωτήσει γραπτώς την δασική υπηρεσία και να διευκρινίσει το καθεστώς αδειοδότησης, ή μη, πριν προχωρήσει.
Ο "ενδιαφερόμενος" μπορεί να είναι ιδιώτης ή το δημόσιο.
Ο ιδιώτης:
Υποχρεούται να ενημερώσει και να εξασφαλίσει την σύμφωνη γνώμη του δασαρχείου. Κανονικά γραπτώς.
Το δημόσιο:
Οι ΟΤΑ και το Δ.Σ. των Δήμων αντιπροσωπεύουν τον ιδιοκτήτη που είναι ο Λαός.
Δηλαδή: Η απόφαση δημοτικού συμβουλίου ισοδυναμεί ΜΟΝΟ με το "να σκεφτεί και να αποφασίσει" ο ιδιώτης να κόψει κάτι.
Από εκεί και πέρα πρέπει ο δήμος να ζητήσει άδεια από το δασαρχείο, όπως ακριβώς υποχρεούται και ο ιδιώτης.
Αν κάποια υπηρεσία της Αποκ Διοίκησης, Δήμου, Περιφέρειας, πολεοδομία, υπηρεσία πρασίνου και λοιπές υπηρεσίες πει σε κάποιον (που τους ρωτήσει) "εντάξει κόψε" αυτό αποτελεί υπέρβαση (συγχρόνως και παράβαση) καθήκοντος και φέρει και διοικητικές και ποινικές ευθύνες. (Πολλές φορές το κάνουν, στα "μουλωχτά")
Αντιθέτως, οι δημόσιες υπηρεσίες οφείλουν οι ίδιες να ζητήσουν άδεια από το δασαρχείο, αν αποφασίσουν (με απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου πάντα και με έγγραφη τεκμηρίωση του "επείγοντος") να κόψουν κάτι.
Επίσης οφείλουν αυτές να επέμβουν και να επιβάλλον τα νόμιμα, αν εσείς τους καταγγείλετε ότι κάποιος κόβει, ή έκοψε, παράνομα.
Αυτά σαν γενικά.
Τώρα: Για την περίπτωση κοπής σε πολυκατοικία:
Δεν μπορεί να ακουμπήσει κανείς ούτε φύλο χωρίς την ΟΜΟΦΩΝΗ απόφαση ΌΛΩΝ των ιδιοκτητών - κατοίκων.
1) συγκαλέστε Συνέλευση ιδιοκτητών/κατοίκων βάζοντας επίσημα το ζήτημα για συζήτηση.
Κανονικά θα πρέπει να λήξει εκεί.
2) Αν όχι, καταγγείλετε το στην υπηρεσία πρασίνου. (γραπτώς, καλύτερα)
Δεν θα τολμήσουν να τους καλύψουν, φοβούμενοι μήπως κατηγορηθούν για υπέρβαση, ή παράβαση καθήκοντος.
Δεν θα χρειαστεί να φθάσετε στο 3), δηλαδή, μηνυτήριο, καταγγ/ δ/νση περιβάλλοντος κλπ.
Αν είναι κάτι επείγον σε εξέλιξη καλέστε την αστυνομία και βάλτε τις φωνές ότι είναι επείγον και ότι κινδυνεύει και κόσμος.
Πολλές φορές, κάποιοι εκμεταλλεύονται την καθυστέρηση στην εφαρμογή της νομοθεσίας σε στυλ "κάνε μου μήνυση", ενώ συνεχίζουν να διαπράττουν το αδίκημα.
Στην περίπτωση αυτή, προσωπικά, ...παίρνω φόρα... και χυμάω επάνω τους με ότι συνέπεια έχει αυτό.
Και τους λέω: Όχι, κάνε μου ΕΣΥ μήνυση τώρα, καλύτερα.
Ποτέ με βία. Απλά πάω ανάμεσά τους. Σε μια περίπτωση έβαλα το αυτοκίνητο από κάτω. Αυτοί τηλεφώνησαν στην αντιδήμαρχο και τους είπε να συνεχίσουν να κόβουν. Βιντεοσκόπισα τα κλαδιά να πέφτουν πάνω στο αυτοκίνητο.
Σε καμία περίπτωση δεν το συνιστώ να κάνετε το ίδιο.
Όμως να ξέρετε το ότι αν θα σωθεί ένα δέντρο δεν είναι θέμα νομοθεσίας.
Είναι θέμα, ποιος έχει πιο ισχυρή θέληση, από τους 2, Αυτός που θέλει να κόψει, ή αυτός που θέλει να μην τον αφήσει.
Δημήτρης Φαναριώτης
Α) Για να γίνει κοπή δένδρων (όχι θάμνων ή καλλωπιστικών) σε αστικές περιοχές απαιτείται "Άδεια Κοπής Δένδρων" από την Πολεοδομία. Διοικητικά, πλέον, οι πολεοδομίες ανήκουν στους Δήμους, όμως στην ουσία ελάχιστα ελέγχονται από αυτούς. Άρα ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ για να πάρεις άδεια.
Β) Δεν έχει σημασία που βρίσκεται το δένδρο, σε ιδιωτικό ή δημόσιο χώρο. Ειδικά αν είναι κωνοφόρο και το κόψεις χωρίς άδεια, τρως χοντρό πρόστιμο, ούτε ο Δήμος δεν τολμάει να κόψει δένδρα, προτιμάει να τα "κλαδεύει" μέχρις θανάτου, όταν θέλει να το κάνει.
Γ) Φυσικά και επιδέχεται μήνυσης, κανονικότατα. Βεβαίως με τις γνωστές περιπέτειες (100 ευρώ παράβολο στην Αστυνομία, δικηγόρος, τακτική δικάσιμος σε μερικά χρόνια κλπ).
Δ) Στην ακραία περίπτωση που σε ένα ιδιωτικό χώρο φυτέψεις κωνοφόρα που μαζί με το φύλλωμά τους μετά από κάποια χρόνια καλύψουν τουλάχιστον το 15% της έκτασης του χώρου, αυτός χαρακτηρίζεται "δασική έκταση" και αναιρούνται όλα τα δικαιώματα οικοδόμησης. Τόσο αυστηρός είναι ο νόμος και τόσο καθόλου δεν εφαρμόζεται.
ΞΕΝΟΦΩΝ ΖΗΣΗΣ
Η συζήτηση αν θα συνεχιστεί θα πρέπει να μιλάμε με αναφορά σε νόμους και στις ερμηνευτικές εγκύκλιους ..... δεν είναι απλά τα θέματα ......... πχ αυτό που ανέφερε Φώντας αν έχει προηγηθεί πράξη χαρακτηρισμού και έχει τελεσιδικίσει δεν μπορεί να γίνει και άλλη ..... Υπάρχουν όμως και τέτοιες ερμηνείες (στέκει νομικά αυτό που λέει ο Φώντας και όχι μόνο για κωνοφόρα αλλά για όλα τα δασικά είδη)
Όμως αυτά τα θέματα θέλουν προσοχή για τις συνέπειες που έχουν από την εφαρμογή τους. ΠΧ φεύγει κάποιος μετανάστης και έχει γεωργικά χωράφια ....... αν δεν έχει πράξη χαρακτηρισμού πρέπει να πληρώνει κάποιον να τα οργώνει για τί αν αποκτήσουν δασική βλάστηση θα τα ΄χασει (άλλα λέει ο νόμος αλλά αυτό γίνεται στην πράξη) Αν έχει τελισίδική πράξη χαρακτηρισμού τα αφήνει να γίνουν δάσος και μετά υποχρεώνεται το Δασαρχείο να του δώσει άδεια εκχέρσωσης.
Αυτά δεν είναι σωστά για πολλούς λόγους . Το πρόβλημα ξεκινάει από το γεγονός ότι δεν υπάρχει δασολόγιο και έχουμε τις πράξεις χαρακτηρισμού ΔΕΝ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΥΤΗ Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ έπρεπε να είναι γνωστό από πριν τι διαχειρίζεται σαν δάσος και τι όχι. Επίσης το ότι δεν έχουμε ξεκάθαρο καθεστώς χωροταξίας και χρήσεων γης αποτελεί τεράστιο πρόβλημα και ξεκαθαρίζω...... Το ποιος δικαιούται να έχει άποψη για κάθε φυτό έπρεπε να είναι ξεκάθαρο και σαφές. Η πολεοδομία πχ θα έπρεπε να είχε λόγο για φυτά που βρίσκονται σε χώρους που εποπτεύει η ίδια πχ σε υποχρεώνει να αφήνεις χώρο του οικοπέδου ως ακάλυπτο. Φυσικά θα έπρεπε να ορίζει και την διαχείριση αυτού του χώρου ...γιατί όλοι γνωρίζουμε ότι ο ακάλυπτος στις περισσότερες των περιπτώσεων είναι τσιμεντομένος ....απαράδεκτο αλλά ισχύει.
Τώρα όταν η πολεοδομία δεν σου καθορίζει το τι θα μπορείς να έχεις στον ακάλυπτο δεν βρίσκω σε ποιά νομική αρχή θα μπορέσει να στηριχτεί και να σου επιβάλει να κόψεις ή όχι ένα δέντρο. Το ίδιο ισχύει και για τις ιδιωτικές πρασιές σε περίπτωση που δεν υπάρχει εγκεκριμένο σχέδιο πόλης . (στο σχέδιο πόλης εφαρμόζονται σχέδια για χώρους πρασίνου οπότε υπάρχει το νομικό έρεισμα).
Υπάρχει άλλη κατηγορία δέντρων που υποφέρει και αξίζει ιδιαίτερα η διαφύλαξη τους και αυτά είναι μεγάλα δέντρα σε παλαιούς οικισμούς πχ Πλατάνια Δρυς κλπ που έχουν συνήθως και ιστορική αξία ......... και σε αυτές τις περιπτώσεις δεν είναι ξεκάθαρο το ποιος έχει την ευθύνη
Συνήθως σε μικρούς οικισμούς την ευθύνη την ΄'εχει το δασαρχείο και σε μεγαλύτερους την παίρνει ο Δήμος ....πάλι το νομικό καθεστώς δεν είναι ξεκάθαρο.... έχω προσωπικές εμπειρίες για αυτό που λέω........
Πάντως σε κάθε περίπτωση σας μεταφέρω το εξής αν επιλέξετε να κάνετε μήνυση ή καταγγελία μην μείνετε στην παράνομη υλοτομία γιατί σε αυτή την περίπτωση υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να διωχθεί αυτός που την έκανε για την αξία του ξύλου που παρανόμως αποκόμισε ...... Τραγικά γελοίο αλλά αληθινό......
Η καταγγελία - μήνυση πρέπει να αναφέρει την υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος ...τότε μπαίνουν τα πράγματα στην σωστή τους θέση.
Ειδικά για μεγάλα δέντρα που χαρακτηρίζουν την περιοχή που βρίσκουν καλό είναι να προσπαθούμε να υποχρεώσουμε τους δήμους να τα εντάξουν σε καθεστώς μνημείου (μπορεί να είναι φυσικό πολιτισμικό ιστορικό ) και έτσςι ακόμα και αν δεν ανήκει η έκταση που φύονται στον δήμο μπορεί να προστατευτεί το δέντρο.
arnellos@gmail.com
Συντήρηση πρασίνου νησίδων οδικών
αξόνων Αττικής
Αθήνα, 4 Ιουνίου 2014
ΠΕΕΓΕΠ
ΠΡΟΣ : 1. τον Περιφερειάρχη Αττικής κ. Ιωάννη Σγουρό
2. την νέα Περιφερειάρχη Αττικής κ. Ρένα Δούρου
ΚΟΙΝ : όπως ο συνημμένος πίνακας
κ. Περιφερειάρχη,
Σε συνέχεια της από 1183/26 – 5 – 2014 απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας Αττικής, με την οποία ακυρώνεται ο από 30 – 1- 2014 διαγωνισμός, για την ανάδειξη αναδόχου συντήρησης του πρασίνου των νησίδων των οδικών αξόνων της Αττικής και με την οποία, επαναπροκηρύσσεται με τροποποίηση των αρχικών όρων της διακήρυξης,
Σας ενημερώνουμε και σας επισημαίνουμε τα εξής :
1. Η ακύρωση και η επαναπροκήρυξη του ως άνω διαγωνισμού, θα έχει ως συνέπεια, την εγκατάλειψη (για άλλη μια φορά) των φυτών και των χώρων πρασίνου για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Αυτό θα συμβεί διότι, η μεν τρέχουσα εργολαβία συντήρησης πρασίνου των οδικών αξόνων Αττικής λήγει την 15 – 7 – 2014, ο δε ο νέος ανάδοχος του έργου, που θα προκύψει από τον νέο διαγωνισμό, σύμφωνα με την πιο πάνω απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής σας ( και εφόσον δεν υπάρξουν προβλήματα κατά τον διαγωνισμό), δεν πρόκειται να εγκατασταθεί, νωρίτερα από 5 – 6 μήνες, μετά την ημερομηνία του διαγωνισμού. Είναι συνεπώς προφανές, ότι στο διάστημα αυτό (ιδίως την περίοδο Σεπτέμβρη – Νοέμβρη), θα καταστρα- φεί σημαντικό μέρος του φυτικού κεφαλαίου, οι νησίδες των οδικών αξόνων θα (ξανά - )γίνουν χωματερές, τα ρείθρα των δρόμων θα (ξανά - ) γεμίσουν σκουπίδια και δεν είναι απίθανο να (ξανά - ) δούμε πυρκαγιές στις νησίδες πολυσύχναστων δρόμων, με ότι αυτό συνεπάγεται.
2. Ασφαλώς, οι όροι του διαγωνισμού της 30ης -1-2014 πρέπει να τροποποιηθούν, ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ. Αυτό το είχαμε επισημάνει, προφορικά (χωρίς να εισακουστούμε), στην υπηρεσία που δημοπράτησε και πραγματοποίησε τον ως άνω διαγωνισμό. Οι όροι αυτοί πρέπει να τροποποιηθούν, ώστε να καταστούν σαφέστεροι ως προς τα ζητούμενα, απλούστεροι ως προς την διατύπωση και αυστηρότεροι ως προς τα κριτήρια συμμετοχής των υποψηφίων αναδόχων, ώστε να διευκολύνεται η συμμετοχή στο διαγωνισμό των διαγωνιζομένων, να προάγεται ο μεταξύ τους υγιής ανταγωνισμός, να μην δημιουργούνται προβλήματα και προστριβές μεταξύ των διαγωνιζομένων και των υπηρεσιών σας και κυρίως να διασφαλίζεται ότι ο μελλοντικός ανάδοχος θα είναι σε θέση να εκτελέσει το σύνθετο αυτό έργο. Αυτό δεν έγινε κατά τον προηγούμενο διαγωνισμό, ελπίζουμε να γίνει στον επόμενο. Είναι δε σαφές, ότι αν αυτό δεν γίνει, αν οι όροι του νέου διαγωνισμού δεν τροποποιηθούν ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ και προς την κατεύθυνση που περιγράψαμε πιο πάνω, τότε η απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, για ακύρωση του διαγωνισμού της 30ης /1/2014, με αιτιολογικό την ανάγκη τροποποίησης των όρων του διαγωνισμού, θα αποτελεί απλό πρόσχημα και όχι πραγματική αιτία ακύρωσης του διαγωνισμού της 30 – 1- 2014.
3. Όμως ακόμη και αν οι όροι του νέου διαγωνισμού τροποποιηθούν ουσιαστικά, δεν θα επιτευχθεί η παραγωγή ενός ολοκληρωμένου έργου. Δεν θα γίνει το πράσινο των οδικών αξόνων καλύτερο, ούτε ποιοτικότερο, αν δεν (επιτέλους) αλλάξει η αντίληψη, για το τι σημαίνει συντήρηση πρασίνου, αν δεν (επιτέλους) αλλάξει ο τρόπος προσέγγισης και αντιμετώπισης , από τις Υπηρεσίες σας, του υπαρκτού προβλήματος της διαχείρισης και βελτίωσης του πρασίνου των νησίδων των οδικών αξόνων της Αττικής, του σημαντικότερου πνεύμονα πρασίνου που υπάρχει στο Λεκανοπέδιο (συνολική έκταση περ. 1000 στρέμματα, στα πιο επιβαρυμένα, περιβαλλοντικά, σημεία). Η αναπαραγωγή (για πάνω από 30 χρόνια) του ίδιου τύπου διακηρύξεων διαγωνισμών, για άλλη μια φορά, απλά σημαίνει άρνηση εμβάθυνσης στο πρόβλημα, άρνηση αντιμετώπισης του πραγματικού προβλήματος. Το ίδιο προβληματικό και ακαλαίσθητο Πράσινο, θα συνεχίσει να υπάρχει, η ίδια μη φιλική και επιβαρυντική στο περιβάλλον συντήρησή του, θα συνεχίζει να γίνεται. Πολλές φορές στο παρελθόν αναφερθήκαμε στην παραδοξότητα αυτή και ποτέ δεν εισακουστήκαμε. Επανερχόμενοι στο θέμα αυτό, είμαστε υποχρεωμένοι να σας (ξανά -) αναφέρουμε ότι (σύμφωνα με τις ισχύουσες διακηρύξεις των διαγωνισμών αυτών), το κατ΄ εξοχήν περιβαλλοντικό έργο – η συντήρηση και βελτίωση πρασίνου – δεν υλοποιείται με φιλικό τρόπο προς το περιβάλλον. Το έργο που θα έπρεπε να έχει μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, επιβαρύνει το περιβάλλον. Ενδεικτικά σας αναφέρουμε ότι, τα ( κατά σχεδόν 100% οργανικά) προϊόντα που παράγονται από την συντήρηση του πρασίνου, όχι μόνο δεν ανακυκλώνονται (ως οφείλεται), αλλά επιβαρύνουν τις ήδη προβληματικές χωματερές της Αττικής. Ότι, το νερό που χρησιμοποιείται για την άρδευση, είναι που νερό έρχεται από εκατοντάδες χιλιόμετρα απόσταση (Μόρνος), αν και υπάρχουν διάσπαρτες, διαθέσιμες και αναξιοποίητες πηγές νερού, ενώ ταυτόχρονα, εκατοντάδες χιλιάδες κυβικά μέτρα, σχεδόν καθαρού νερού που παράγονται καθημερινά από τις μονάδες βιολογικού καθαρισμού της Μεταμόρφωσης και τι Ψυτάλλειας, πετιόνται στη θάλασσα. Ότι καμία σοβαρή μελέτη φύτευσης – συντήρησης του πρασίνου των οδικών αξόνων δεν έχει γίνει, ποτέ, με κριτήρια βιοκλιματικά, αισθητικά ή λειτουργικά, κλπ.
κ. Περιφερειάρχη,
Επειδή όπως εκτιμούμε, σύντομα θα αντιμετωπίσουμε όλοι , τις συνέπειες της εγκατάλειψης (για άλλη μια φορά) του Πρασίνου των οδικών αξόνων της Αττικής. Επειδή η απόφαση για την ύπαρξη ποιοτικού πρασίνου στις νησίδες των οδικών αξόνων της Αττικής, που θα συνεισφέρουν ουσιαστικά στην βελτίωση της ποιότητας ζωής, είναι πρωτίστως πολιτική απόφαση.
Επειδή το πράσινο στην Αττική είναι Δημόσιο αγαθό, σε ανεπάρκεια. Επειδή το πράσινο των οδικών αξόνων της Αττικής, πρέπει να είναι πηγή ζωής και αισιοδοξίας, που να αναβαθμίζει αισθητικά, λειτουργικά και περιβαλλοντικά και να αναδεικνύει τους οδικούς άξονες.
Επειδή οι νησίδες των οδικών αξόνων της Αττικής δεν πρέπει να (ξανά-) γίνουν εστίες μόλυνσης, χώροι ντροπής και απαξίωσης, πολύ δε περισσότερο υπό την παρούσα οικονομική και κοινωνικής συγκυρία.
Επειδή το χαμένο στοίχημα του 2004, για μια Πράσινη Αττική μπορεί να κερδηθεί, ε- φόσον υπάρξει πολιτική βούληση, αφού προτάσεις υπάρχουν.
Σας καλούμε και σας παρακαλούμε, να φροντίσετε ώστε νη μη εγκαταλειφτεί (ξανά) το Πράσινο των νησίδων των οδικών αξόνων της Αττικής.
Να φροντίσετε ώστε οι όροι του νέου διαγωνισμού συντήρησης και βελτίωσης του Πρασίνου των οδικών αξόνων της Αττικής, να καταστούν σαφέστεροι, απλούστεροι και αυστηρότεροι και κυρίως ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΤΕΡΟΙ.
Να φροντίσετε ώστε οι όροι του νέου διαγωνισμού για την συντήρηση και βελτίωση του Πρασίνου των οδικών αξόνων της Αττικής, να καταστήσουν – επιτέλους - το κατ εξοχήν περιβαλλοντικό έργο αυτό, φιλικό στο περιβάλλον.
Η Ένωσή μας, έχοντας σαφή γνώση και άποψη για τα πιο πάνω, έχοντας επεξεργασμένες και υλοποιήσιμες προτάσεις, θα είναι πάντα στην διάθεσή σας, για οποιαδήποτε συνεργασία, δράση, ή πληροφορία απαιτηθεί .
Με τιμή, ο Πρόεδρος ο Γεν. Γραμματέας
ΜΙΧΑΛΗΣ Ν. ΣΤΟΓΙΑΝΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΜΑΥΡΙΚΟΣ
Με αφορμή τις πλημμύρες σε Αθήνα και
Θεσσαλονίκη: Ένας ηλεκτρονικός διάλογος για τη σημασία των ελεύθερων χώρων
October 29, 2014
1.Από Μιχάλης Μιχελής
Αν μπορούσαμε να επεξηγήσουμε τις εκτεταμένες πλημμύρες στην Αθήνα και
στη Θεσσαλονίκη, κυρίως με βάση την καταστροφή και καταπάτηση των ρεμάτων, δεν
θα μπορούσαμε να δικαιολογήσουμε τις εξ ίσου μεγάλες καταστροφές που έγιναν το
προηγούμενο 15θημερο στην Ιταλία, με τις δυνατές βροχές που έπεσαν κι εκεί.
Δηλαδή η Πάρμα και οι Γένοβα που καταστράφηκαν, είχαν κι εκεί μπαζώσει
τ’ αστικά ρέματα; Σε πόλεις της Γερμανίας και Γαλλίας που συνέβη ακριβώς το
ίδιο, έχουν κι εκεί την ίδια κοινωνική ανόητη συμπεριφορά, με την εξαφάνιση των
ρεμάτων;
Το θέμα για να το κατανοήσεις και για να το αντιμετωπίσεις, δεν
χρειάζεται να το επαναφέρεις κουραστικά στις καινοφανείς αιτίες των ρεμάτων και
στην ιστορική αναφορά του άναρχου εποικισμού των Αθηνών, αλλά ούτε να
επικαλείσαι ως ακράδαντη επιχειρηματολογία τα έντονα καιρικά φαινόμενα (εξ
αιτίας της κλιματικής αλλαγής), γιατί ουσιαστικά ξεφεύγεις από την ουσία της
Πράσινης οπτικής παρέμβασής σου.
Και για να γίνω συγκεκριμένος, αν έχεις ολιστικές οικολογικές
προτάσεις, θα πρέπει απέναντι στην κατασκευαστική δικαιολογιομανεία
(ότι δεν έχουν εκτελεστεί τ’ απαραίτητα έργα αντιπλημμυρικής προστασίας), άρα
χρειαζόμαστε επιπλέον κονδύλια προς αυτό τον σκοπό, να προβάλουμε το αυτονόητο
στην αστική χωροταξία.
Τη σημασία των (άκτιστων) κενών φυσικών χώρων, που θα εκτονώσουν τα
νερά, που ο ανοικτός ορίζοντας θ’ ανασυντάξει την ατμοσφαιρική ανισορροπία της
πόλης, που ο κάτοικος θα βρει εκεί το ψυχαγωγικό και νατουραλιστικό του
έλλειμμα (που τόσο το στερείται εντός μιας πυκνοκατοικημένης δόμηση), ενώ
παράλληλα η κάλυψη του εδάφους από το τσιμέντο, την άσφαλτο, τις πλάκες,
εμποδίζουν στο νερό της βροχής να απορροφηθεί.
Αυτά τα τεράστια ρεύματα που βλέπουμε, δεν οφείλονται μόνο στις ισχυρές
βροχοπτώσεις, αλλά κυρίως δημιουργούνται από την επιτάχυνση του νερού πάνω στις
καλυμμένες επιφάνειες, διερχόμενο μέσα από τους στενούς δρόμους των γειτονιών.
Εξ αιτίας των πιέσεων και των εμποδίων (παρακαρισμένα
αυτοκίνητα), η ροή και ο όγκος καθιστούν το ρέμα των ομβρίων
ισχυρότερο.
Άρα έχει μεγάλη σημασία η δημιουργία εκτεταμένων εκτάσεων, υπό την
μορφή πάρκων (Ελαιώνας, Ελληνικό, Δραπετσώνα, Φιλαδέλφεια κλπ.), που θα δώσουν
μια κάποια λύση φυσικής εκτόνωσης, στις δύσκολες καιρικές συνθήκες της
βροχόπτωσης, αλλά και του καύσωνα.
Εδώ λοιπόν βλέπουμε και τη σημασία που έχουμε δώσει, στην απεμπλοκή των
συγκεκριμένων ελεύθερων χώρων, από την πίεση της δόμησης που επιχειρείται για
σπίτια και ποδοσφαιρικές εγκαταστάσεις. Άρα το νέο γήπεδο της ΑΕΚ και του ΠΑΟ,
δεν είναι ένα μονοδιάστατο δικό μας γινάτι, εναντίον των επιχειρηματιών που
προβάλουν την οπαδική τους μεγαλομανία, αλλά μια
ευρύτερη πράσινη λογική σκέψη, που πολύ απλά λέει, ότι στο κέντρο της πόλης,
αραιώνουμε αναγκαστικά τον χώρο και δεν τον επιβαρύνουμε με νέες
τσιμεντοποιήσεις για οποιαδήποτε λόγο.
Εθνικός ευεργέτης δεν είναι το παλαιό μοντέλο του πλούσιου ευπατρίδη
που κατασκεύαζε αστικά μέγαρα, αλλά εκείνου που διαθέτει σήμερα χρήματα, για ν’
απαλλοτριωθούν κτίσματα προς χάρη των ελεύθερων χώρων.
Και κάτι ακόμα προς τον ΣΥΡΙΖΑ και το Γιώργο Καραμέρο
(ως αντιπεριφερειάρχη).
Τα 20 εκατομ. ευρώ που θα διατεθούν από την
περιφέρεια για ένα ιδιωτικό γήπεδο, είναι μια πολύ καλή μαγιά (ως κεφάλαιο),
για να οργανωθεί το κίνημα του εθελοντισμού σε τούτη την πόλη.
Στη σήμερον ημέρα ο εθελοντισμός δεν μπορεί να είναι μια ανοικτή
πρόσκληση για ευσυνείδητα τσάμπα «κορόιδα». Δηλαδή μπορείς να βοηθήσεις τους
ανέργους στο να σε πλαισιώσουν στις δύσκολες κλήσεις που τους απευθύνεις (για
οποιαδήποτε αιτία συμμετοχής), αν φυσικά εκ μέρους σου πρώτα τους έχεις
εξασφαλίσει κάποια από τα βασικά που τώρα στερούνται, εξ αιτίας της έλλειψης
χρημάτων που έχουν. Μια κάρτα για τα λεωφορεία, μια έκπτωση σε είδη διατροφής
κι ένδυσης, κάποιες εκδρομές κι ένα σωρό άλλες φτηνές προσφορές, είναι για τον
απελπισμένο ένα μεγάλο δώρο, καθ’ ην στιγμήν ψάχνουν να βρουν απασχόληση. Για
ν’ αναπτυχθεί λοιπόν ένα ευρύτερο κίνημα συμμετοχικής συνδρομής (σε εθελοντική
βάση), ως διοίκηση πρέπει να προσφέρεις το δικό σου δέλεαρ που θα προσελκύσει
κόσμο, που τον θέλεις ως αρωγό στις δύσκολες περιπτώσεις που καλείσαι ως
περιφέρεια ν’ αντιμετωπίσεις. Στην Πάρμα και στην Τζένοβα, οι εθελοντές που
πήγαν για βοήθεια, ήταν εκείνοι που κατέβασαν το κόστος των ζημιών και
παράλληλα επιτάχυναν τον χρόνο των αποκαταστάσεων. Πέρα όμως τούτων, έδωσαν κι
ένα μήνυμα συμμετοχικότητας, που για την πράσινη
οπτική, είναι πολύ σημαντική εκκίνηση, για οποιαδήποτε κοινωνική δράση.
Άρα ο έξυπνος περιφερειάρχης, δεν είναι εκείνος που προσφέρει χρήματα
σ’ ένα σωματείο, για να εξασφαλίσει την ψηφοθηρική ευμένεια των οπαδών, αλλά
εκείνος που βάζει τις βάσεις για την κοινωνική συμμετοχικότητα,
στις όποιες δράσεις σχεδιάζει στην επικράτειά του. Αυτό λοιπόν είναι το
καλύτερο μήνυμα που εκμαιεύεται από τις καταστροφές κι όχι οι φτηνοδικαιολογίες για τις ιστορίες των καταπατημένων
ρεμάτων και της κλιματικής αλλαγής. Η πράσινη επαναστατικότητα (ως προς τη
δράση), δεν περιορίζεται στις διαγνώσεις της χωροταξικής ασθένειας, αλλά
περνάει στην υπέρβαση των δύσκολων δεδομένων, με αλλαγή πρωτίστως στην βολική
αντίληψη των πολιτών, ότι όλα τα κακά πηγάζουν από την πολιτική ανυπαρξία και
που απ’ αυτήν την ματαιότητα, τελικά περιμένουμε τις όποιες τεχνικές λύσεις.
2.ΤΑ ΡΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Μια πολύ κοντινή εκδοχή εκείνης της έκδοσης (χωρίς τους χάρτες) έχει
διασωθεί εδώ: http://www.ecology-salonika.org/camp_004.html
Το παρακάτω κείμενο βασίζεται στην έκδοση: Μπλιώνης Γ. 1996. Τα ρέματα της Θεσσαλονίκης. Έκδοση του Συνδέσμου Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης Μείζονος Θεσσαλονίκης.
3. http://dasarxeio.com/2014/10/25/0230-1/
Ντίνα Βαϊου, Η ανάπτυξη της πόλης και οι διαδρομές των ρεμάτων στην Αθήνα
Στα πεζοδρόμια της ζωής και της Λαμίας – τα δέντρα, εμείς
Μια ζοφερή πραγματικότητα της ζωής των δέντρων
Στην εικόνα ενός δέντρου ο άνθρωπος μπορεί και αναγνωρίσει τον δικό του εαυτό. Από τη μια ο άνθρωπος, ο σπόρος, η εσωτερική του «σπίθα», ο πόθος για την ανάπτυξη και την ανάδειξη του εαυτού του: με ελευθερία, δικαιοσύνη, ισότητα, όχι βία, ίσες ευκαιρίες, χαρά, όνειρα και με ελπίδα. Και η ζοφερή πραγματικότητα: ένα μίζερο περιβάλλον, μέσα στον κόσμο της αδικίας, της καταπίεσης και της εκμετάλλευσης, του «κλαδέματος» των ονείρων του και της πραγμάτωσης ή αποτυχίας των δικών του στόχων και των οραμάτων του.
Από την άλλη το δέντρο, ο σπόρος που έπεσε, το δέντρο που μεγαλώνει ελεύθερο στο δάσος, ο κορμός, το δέντρο που γίνεται θύμα εκμετάλλευσης, το δέντρο που μεγαλώνει στον περιορισμένο χώρο μιας πόλης, ενός πεζοδρομίου, μιας αυλής... με πολύ τσιμέντο και πλακάκι.
Κι αυτή είναι ίσως η πιο βαθιά αλήθεια που ζούμε ως πολίτες και που ζουν τα δέντρα. Και είναι η πραγματική αιτία, που τα κάνει ιερά στα μάτια των ανθρώπων από αρχαιοτάτων χρόνων. Πάντα είχαν ιδιαίτερη θέση στην καρδιά των Ελλήνων μέσα από την ιστορία, την μυθολογία, την λατρεία και την παράδοση.
4. Στέφανος Σταμέλλος http://www.e-ecology.gr
Δείτε εδώ μια - φωτογραφική - πραγματικότητα: η ζοφερή ζωή των δέντρων στην πόλη της Λαμίας, στα πεζοδρόμια της Λεωφόρου Αθηνών. Βγάλτε τα συμπεράσματά σας και δείτε τον εαυτό σας στα πεζοδρόμια της ζωής…
Στο Fb: Στα πεζοδρόμια της ζωής και της Λαμίας - τα δέντρα, εμείς.
Η χρήση των
αστικών οροφών για τη δημιουργία «κήπων» (ταρατσόκηποι)
αποτελεί μια δόκιμη και ελπιδοφόρα πρακτική, όμως συχνά αναδύονται τα μικροπεριβαλλοντικά της στοιχεία - η λειτουργία μόνωσης, η
αντιμετώπιση πλημμυρικών φαινομένων, η δημιουργία
ενδιαιτημάτων για την πτηνοπανίδα κλπ- και όχι η
δυνατότητά της να προσφέρει χώρους επισκέψιμους, με ελκυστικές και
«εκτονωτικές» χρήσεις για τους πολίτες.
Αλλού όμως και
χωρίς τις δικές μας στενότητες, κάποιοι προσθέτουν ή προγραμματίζουν ζωτικό
χώρο για τους κατοίκους των πόλεων, αμβλύνοντας τις επιφανειακές εντάσεις .
Σύμφωνα με το ελληνικό econews, ο αρχιτέκτονας Ραφαέλ Βινιόλι
και το αρχιτεκτονικό γραφείο Olin Landscape Architects σχεδίασαν στη Καλιφόρνια ένα κοινοτικό πάρκο 120 στρεμμάτων – κάτι
κοντινό σε έκταση με τον δικό μας Εθνικό κήπο των 155 στρεμμάτων – σε μια
εντυπωσιακά φυτεμένη στέγη !
Το σχέδιο δεν
διαμορφώθηκε εκ του μηδενός ούτε περιορίστηκε σε μια οικολογική μονολειτουργικότητα, αλλά αφενός «πάτησε» σε ένα ξεπεσμένο
εμπορικό κέντρο και αφετέρου συνέθεσε πολλές χρήσεις – πέρα από τον ίδιο τον
αισθητικό εμπλουτισμό και την οπτική πανδαισία του χώρου . Έτσι το «υπερυψωμένο
πάρκο» διασχίζεται από διαδρόμους για περπάτημα ή τρέξιμο μήκους μερικών
χιλιομέτρων, εμπλουτίζει τη γεωμορφολογία με την «εμφύτευση» λοφίσκων ,
αποφεύγει τη λειτουργική μονομέρεια με την παρουσία αμπελιών, οργανικών κήπων,
καταφυγίου της ενδημικής χλωρίδας και πανίδας, παιδικών χαρών κλπ.
. Η ιδέα ενός
συνεχούς, υπέργειου ή/και υπερκείμενου χώρου, στην περιοχή της ελληνικής
πρωτεύουσας, αποτελεί σήμερα φουτουριστική φαντασίωση , κάτι σαν «πολεοδομικός
μεσσιανισμός». …….Οι στέγες είναι σημαντική διάσταση του ελληνικού δομημένου
χώρου, ποσοστιαία πολύ μεγαλύτερη από αυτήν της Νέας Υόρκης, όπου κυριαρχούν πολυόροφα οικοδομήματα. Οι στέγες που ΔΕΝ θα μπορούσαν να
γίνουν ταρατσόκηποι ή λειτουργικά roof garden ή ενιαία και πολυλειτουργικά
συστήματα υπερυψωμένου χώρου, θα μπορούσαν να είναι πεδία ενεργειακής
παραγωγής.
Και πραγματικά, οι
μνημονιακές κυβερνήσεις φρόντισαν να κάνουν…ακριβώς το αντίθετο ! Δηλαδή αφού έπεισαν 40.000
νοικοκυριά να τοποθετήσουν φωτοβολταϊκά στις
ταράτσες, στη συνέχεια έσπευσαν να «εξολοθρεύσουν» κάθε όφελος αυτών των
νοικοκυριών, κάνοντας τρεις μειώσεις της τιμής του παραγόμενου ρεύματος !
Στο δια ταύτα :
Είναι να μην μελαγχολεί κανείς, όταν διαβάζει στις ειδήσεις ότι μελετητές στη
Νέα Υόρκη σκέπτονται πολύ σοβαρά τα 11 γιγαβάτ που
μπορούν να αντληθούν από φωτοβολταϊκά συστήματα στις
στέγες;
Γιάννης Σχίζας
ΟΛΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ
http://oikologein.blogspot.gr/2015/09/blog-post_94.html