Αρχείο νεώτερων μνημείων του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών: http://www.eie.gr/archaeologia/gr/arxeio.aspx
Το Σπίτι του Λαπαθιώτη
στα Εξάρχεια, το παλιό 2ο Γυμνάσιο (Χέυδεν
και Αχαρνών), το σπίτι της οδού Καραβία, μιά σειρά νεοκλασσικών στο
Μεταξουργείο, το σπίτι του Αλ. Σβώλου στην Φυλής και πολλά άλλα σημαντικά
κτίρια καταρρέουν και υποβαθμίζουν ολόκληρες γειτονιές αντί να αποτελούν σημεία
αναβάθμισης και στολίδια. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το σπίτι του
Σβώλου που ανήκε σε κληροδότημα, πουλήθηκε σε ιδιώτη και σήμερα είναι οίκος
ανοχής. Εδώ και τέσσερα χρόνια όλοι έχουν ξεσηκωθεί, όλοι έχουν δεσμευτεί
(Δήμος, ΥΠΠΟ, ΥΠΕΧΩΔΕ), αλλά τελικά δεν έχει γίνει τίποτε. Ο τότε υπουργός
πολιτισμού Ελ Βενιζέλος είχε πει ότι ενδιαφέρεται "...λόγω της
ιδιαίτερης σημασίας που έχει η μνήμη του Αλ. Σβώλου για εμένα υπό την
επιστημονική μου ιδιότητα...". Με αφορμή αυτό οι κάτοικοι ζητούν
συστηματικές παρεμβάσεις αναβάθμισης της Φυλής. (Καθημερινή 6-10-99,
Ελευθεροτυπία 15-5-99. Βλέπε και Καθημερινή 24-10-99).
"Τα Εξάρχεια έχουν πολλά γενικότερα
προβλήματα, κυρίως από τη μη-εφαρμογή του ΠΔ χρήσεων γης και τους
αποχαρακτηρισμούς των νεοκλασικών. Υπάρχει περίπτωση νεοκλασικού διατηρητέου
κτιρίου (Τζαβέλλα 26-28) που κατεδαφίστηκε και
οικοδομήθηκε ως νέο... Σε έγγραφη καταγγελία δεν δόθηκε καμιά επίσημη απάντηση.
(ΔΙΚΤΥΟ, ειδικό Ιδρυτικό τεύχος, 10/11/99)
Ο Εξωραϊστικός και Πολιτιστικός Σύλλογος "Η
Αναγέννηση" ζητά από τους υπουργούς ΠΕΧΩΔΕ και Πολιτισμού να σωθούν τα
πανέμορφα διατηρητέα νεοκλασικά της αθηναϊκής συνοικίας Κυπριάδου
(Κηπούπολη), γιατί κινδυνεύουν να κατεδαφιστούν με πρόφαση το σεισμό της
7-9-99. Μερικοί ιδιοκτήτες κάνουν ενέργειες να αποχαρακτηρίσουν τα σπίτια τους
για να τα κατεδαφίσουν. (Ελευθεροτυπία 19-11-99)
Λόγω στενότητας του προϋπολογισμού ο υφυπουργός κ.
Δρυς δεν συνυπέγραψε ΠΔ του ΥΠΕΧΩΔΕ (υφυπουργός Νάσος Αλευράς) για πρόσθετες
ενισχύσεις σε 2000 περίπου ιδιοκτήτες παραδοσιακών που επλήγησαν από το σεισμό
του Σεπτ. 1999, για να αντιμετωπίσουν το πολλαπλάσιο
κόστος των επισκευών. Μετά από αυτό το ΥΠΕΧΩΔΕ με συμπληρωματική απόφαση όρισε
το ύψος της στεγαστικής συνδρομής για τα χαρακτηρισμένα παραδοσιακά σε 160.000 δρχ ανά τ.μ. αντί των 130.000 δρχ που ισχύει για την επισκευή σεισμοπλήκτων.
(Ελευθεροτυπία 12-8-2000)
Τα 47
διατηρητέα
Το 1997 ο
τότε υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, Κώστας Λαλιώτης, χαρακτήρισε με απόφασή του διατηρητέα τη
χρήση 47 θερινών κινηματογράφων που βρίσκονται εντός του λεκανοπεδίου Αττικής, σώζωντάς τα έτσι από της μπουλντόζας τα
"δόντια"...
Τα διατηρητέα
αυτά θερινά είναι τα εξής:
ΑΙΓΛΗ
(Ζάππειο) ΒΟΞ (Εξάρχεια) ΘΗΣΕΙΟ ΠΑΛΛΑΣ (Παγκράτι) ΣΙΝΕ ΠΑΡΙ (Πλάκα) ΑΝΕΣΙΣ
(Αμπελόκηποι) ΑΕΛΛΩ (Κυψέλη) ΕΛΛΗΝΙΣ (Αμπελόκηποι) ΕΚΡΑΝ (Εξάρχεια) ΛΙΛΑ
(Πατήσια) ΜΠΡΟΝΤΓΟΥΕΪ (Κυψέλη) ΡΙΒΙΕΡΑ (Εξάρχεια) ΗΛΕΚΤΡΑ (Πατήσια) ΑΘΗΝΑΙΑ
(Κολωνάκι) ΑΜΟΡΕ (Πολύγωνο) ΜΕΤΡΟΠΟΛ (Αθήνα) ΤΡΙΑΝΟΝ (Κυψέλη) ΝΑΝΑ (Δάφνη) ΝΕΑ
ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ (Αθήνα) ΜΙΤΣΙ (Κουκάκι) ΑΤΗΕΝΕ (Κυψέλη) ΔΙΑΝΑ (Κυψέλη) ΣΤΕΛΛΑ
(Κυψέλη) ΡΑΝΙΑ (Πατήσια) ΜΟΝ ΡΕΠΟ (Αγ. Νικόλαος Αχαρνών) ΔΕΞΑΜΕΝΗ (Κολωνάκι)
ΛΑΟΥΡΑ (Παγκράτι) ΜΠΟΜΠΟΝΙΕΡΑ (Κηφισιά) ΧΛΟΗ (Κηφισιά) ΦΙΛΟΘΕΗ ΦΑΝΤΑΖΙΟ
(Πειραιάς) ΑΜΥΝΤΑΣ (Υμηττός) ΔΙΑΝΑ (Παλ. Φάληρο) ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ (Αγ. Παρασκευή)
ΚΑΡΜΕΝ (Αθήνα) ΤΙΤΑΝ (Αιγάλεω) ΦΛΕΡΥ (Καλλιθέα) ΠΟΛΕΝΑ (Ανω
Πατήσια) ΑΚΤΗ (Βουλιαγμένη) ΨΥΧΙΚΟ ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ (Ηλιούπολη) ΚΑΤΕΡΙΝΑ
(Χαϊδάρι) ΑΣΤΡΟΝ (Μάνδρα) ΑΜΙΚΟ (Χαλάνδρι) ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ (Χαλάνδρι) ΑΘΗΝΑ
(Χαλάνδρι) ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ (Χαλάνδρι)ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 13/07/2002
Της Κάλλας και της εγκατάλειψης
Της ΛΙΑΝΑΣ
ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ
Ψηλά
ταβάνια, περίτεχνα σκαλισμένα. Ξύλινες πόρτες, βαριές, που άνοιγαν για να
υποδεχτούν την ιστορία. Δωμάτια γεμάτα φως που μέσα τους αντηχούσε μια
κρυστάλλινη φωνή.
Σκουπίδια
και αποκαΐδια στους πρώτους ορόφους, όπου μέχρι πριν από λίγες μέρες διέμεναν
χρήστες ναρκωτικών. Ευτυχώς, οι τελευταίοι όροφοι διατηρούνται σε καλή
κατάσταση
Σήμερα
μέσα σ' αυτά τα δωμάτια υπάρχουν μόνο σωροί από σκουπίδια. Απομεινάρια από τα
σύνεργα χρηστών ηρωίνης στις γωνιές. Οι τοίχοι μαύρισαν και τα ταβάνια
φούσκωσαν από την υγρασία. Τα ξύλινα παραθυρόφυλλα κρέμονται μισοσπασμένα. Γύρω
γύρω ξεχασμένες σκαλωσιές. Το σπίτι, όπου κάποτε
έζησε η Μαρία Κάλλας βρίσκεται στο έλεος του χρόνου
και της αδιαφορίας. Το επιβλητικό νεοκλασικό κτίριο, έκτασης 1.590 τετραγωνικών
στην οδό Πατησίων, κινδύνευσε πριν από λίγες μέρες να γίνει στάχτη. Και αν δεν
γινόταν κι αυτό, ίσως να μη θυμόταν κανείς ότι υπάρχει. Το σπίτι της Κάλλας στην οδό Πατησίων 61 κατασκευάστηκε το 1925 από τον Κιτσίκη και αγοράστηκε από το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο το
1950. Το 1989, επί υπουργίας Μελίνας Μερκούρη, χαρακτηρίστηκε διατηρητέο. Μέχρι
το 1999, ήταν μισθωμένο και μέσα λειτουργούσε Κέντρο Εκπαίδευσης. Την ίδια
χρονιά υπέστη ζημιές από το σεισμό, οι οποίες όμως δεν ήταν στο φέροντα
οργανισμό. Τοποθετήθηκαν κάποιες σκαλωσιές, αλλά η επισκευή δεν ξεκίνησε ποτέ. Εκτοτε παραμένει αναξιοποίητο.
Μετά τη
φωτιά που ξέσπασε και ευτυχώς κατασβέστηκε εγκαίρως,
οι υπεύθυνοι του ΝΑΤ αποφάσισαν να σφραγίσουν (σ.σ. ξανά...) το κτίριο. Ενα κτίριο που, αν φτιαχνόταν, θα αποτελούσε στολίδι για
την Αθήνα. Γιατί παραμένει σ' αυτή την κατάσταση; Δεν υπάρχουν κονδύλια. Οπως είπε στην "Ε" ο αντιπρόεδρος του ΝΑΤ, κ.
Νίκος Καρακατσάνης, ανατέθηκε στο ΒΙΠΕΤΒΑ (θυγατρική
της ΕΤΒΑ που κάνει μελέτη και αξιοποίηση κτιρίων) η μελέτη ανακατασκευής του
κτιρίου και το κόστος υπολογίστηκε στα 300 εκατομμύρια δραχμές. "Τέτοιο
κονδύλι δεν έχω ούτε για τη συντήρηση όλων των κτιρίων που έχει το ΝΑΤ και
είναι περίπου είκοσι. Οχι για ένα...".
Σύμφωνα με
τον κ. Καρακατσάνη, έγιναν προσπάθειες να δοθεί το
κτίριο προς αξιοποίηση. Μάλιστα υπάρχει διακήρυξη που απευθύνεται σε κάθε
ενδιαφερόμενο και στην οποία αναφέρονται τα χαρακτηριστικά του κτίσματος.
"Οποιος ενδιαφέρεται μπορεί να μας πει τι θέλει
να το κάνει και μεις να του το παραχωρήσουμε για
κάποια χρόνια ανάλογα με τη συμφωνία. Η πρόταση θα περάσει από το Διοικητικό
Συμβούλιο και θα πρέπει να εγκριθεί από τον υπουργό".
Μέχρι πριν
από λίγο καιρό υπήρχε στο ισόγειο ένα καφέ-μπαρ. Οσο
ήταν αυτό ανοιχτό, δεν υπήρχε πρόβλημα. "Από πέρσι που έκλεισε η
επιχείρηση, άρχισαν να μπαίνουν μέσα άστεγοι και ναρκομανείς. "Εσπασαν τα παράθυρα, έφεραν μέσα κάθε λογής σκουπίδια και
άρχισαν να κατοικούν στο κτίριο. Πήγε συνεργείο, μετά από εντολή δική μας, να
κλείσει τα παράθυρα και το υπουργείο Πολιτισμού έστειλε την Αστυνομία με τη
δικαιολογία ότι δρούσαμε χωρίς τη δική τους άδεια... Το λύσαμε και αυτό και την
περασμένη Τρίτη το σφραγίσαμε. Συνεννοηθήκαμε με την Εταιρεία Ενοποιησης Αρχαιολογικών Χώρων και μας δίνει το 50% των
χρημάτων για την ανακαίνιση της πρόσοψης. Εντάξαμε, δηλαδή, το κτίριο στο γνωστό
πρόγραμμα για τις προσόψεις των κτισμάτων της Αθήνας".
Σύμφωνα με
τον αντιπρόεδρο του ΝΑΤ, δυστυχώς από την Ε.Ε. δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί η
ανακατασκευή του κτιρίου. "Δεν υπάρχουν προγράμματα που να σου δίνουν
χρήματα για την πολιτιστική μας κληρονομιά παρά μόνο εάν το κτίριο είναι
δημόσιο".
Διατηρητέο,
με μεγάλη ιστορική και πολιτιστική αξία. Κι όμως, το σπίτι της Μαρίας Κάλλας παραμένει αναξιοποίητο, βορά στο πέρασμα του
χρόνου...
Οπως λέει, η κατάντια
του κτιρίου δεν είναι θέμα γραφειοκρατίας. "Απλώς δεν πιστεύω ότι υπάρχουν
τα κονδύλια για να υλοποιηθούν αυτά που συζητάμε. Αν θέλουμε να σώσουμε αυτά τα
κτίρια -όχι μόνο αυτά του ΝΑΤ αλλά όλα τα ιστορικά κτίρια της Ελλάδας, όπου και
αν ανήκουν αυτά- που αποτελούν κληρονομιά για όλους μας, δεν μπορούμε να
επιβαρύνουμε τον ιδιοκτήτη με ΦΠΑ. Πρέπει να δοθούν διευκολύνσεις. Πού να
βρούμε τα κονδύλια και πότε να κάνουμε απόσβεση; Πρέπει το κράτος να δώσει στην
ιδιωτική πρωτοβουλία το δικαίωμα και την οικονομική ελάφρυνση για να μπορέσουν
να γίνουν όλα αυτά. Διότι αυτά τα κτίρια δεν αποδίδουν πολλά χρήματα. Αποδίδουν
αν είναι στο Μετς ή το Κολωνάκι και όχι στην Πατησίων. Εύχομαι να βρεθεί ένας
ιδιώτης που να θέλει να το χρησιμοποιήσει. Ειδάλλως, νομίζω ότι δυστυχώς θα
παραμείνει όπως το είδατε. Ας το κάνουν μουσείο της Μαρίας Κάλλας.
Πού είναι όλοι αυτοί που κόπτονται για τη διάσωση της πολιτιστικής μας
κληρονομιάς;" ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 25/10/2003
Δάνεια με επιδότηση επιτοκίου κατά
50% θα χορηγούνται σε ιδιοκτήτες παραδοσιακών και διατηρητέων κτιρίων. Η
ευνοϊκή αυτή ρύθμιση καλύπτει ολόκληρη τη χώρα, αλλά αφορά μόνο κτίρια που θα
χρησιμοποιηθούν ως κατοικία και δαπάνη έως 100.000 ευρώ.
Η οικονομική βοήθεια, που
προωθήθηκε από τα συναρμόδια υπουργεία ΠΕΧΩΔΕ και Οικονομίας-Οικονομικών, είναι
ένα είδος κινήτρου για ιδιοκτήτες ακινήτων αυτής της κατηγορίας, που έχουν
ιδιαίτερα υψηλό κόστος ανακαίνισης και συντήρησης. Σήμερα, μόνον η Εθνική
Τράπεζα εφαρμόζει περιορισμένης κλίμακας δανειακά προγράμματα με επιτόκιο 4,7%,
μειωμένο κατά 0,05% σε σχέση με τα κοινά, ενώ στα τέλη της δεκαετίας του '90
είχαν εφαρμοστεί πολύ πιο γενναιόδωρες προσφορές. Υπήρχαν επίσης φορολογικές
ελαφρύνσεις, που προέβλεπαν μείωση κατά 20% της φορολογητέας αξίας του ακινήτου
σε περίπτωση μεταβίβασης, κληρονομιάς ή δωρεάς. Επιπλέον, θεσπίστηκε η
δυνατότητα έγκρισης ειδικών όρων δόμησης και προσθηκών σε κτίρια αυτής της
κατηγορίας, ενώ υπήρχε η δυνατότητα και μεταφοράς τού συντελεστή δόμησης, που
σήμερα, λόγω των αποφάσεων του ΣτΕ, έχει «παγώσει». Χάρη σε αυτά τα μέτρα
προχώρησε από το υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ ένα πρόγραμμα χαρακτηρισμού διατηρητέων και
παραδοσιακών, που σήμερα υπάρχει υπό μορφήν
ηλεκτρονικής τράπεζας πληροφοριών στον ιστοχώρο του
υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ (www.minenv.gr).
Με χθεσινή ανακοίνωσή του, ο αρμόδιος υφυπουργός ΠΕΧΩΔΕ Στ. Καλογιάννης
επισημαίνει ότι τα μέτρα προωθήθηκαν με στόχο να εξαλειφθεί το φαινόμενο της
εγκατάλειψης και ερήμωσης κτιρίων που έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα και
αποτελούν «πληγή» για τον ιδιοκτήτη τους, αλλά και για το δομημένο περιβάλλον.
Αναφέρει ότι τα τρία τελευταία χρόνια το υπουργείο έχει προωθήσει ειδικές
ρυθμίσεις για την αποκατάσταση και τον εκσυγχρονισμό 115 διατηρητέων.
Η ευνοϊκή ρύθμιση αφορά και όσα κτίρια θα κριθούν στο εξής διατηρητέα. Η
διαδικασία κινείται από τον ενδιαφερόμενο ιδιοκτήτη, εφόσον θεωρεί ότι το
ακίνητό του έχει ιδιαίτερα μορφολογικά στοιχεία που δίνουν αρχιτεκτονική αξία
στο κτίριο. Επιπλέον, όμως, ένα ακίνητο μπορεί να χαρακτηριστεί διατηρητέο αν
βρίσκεται σε περιοχή με αξιόλογα κτίρια και θεωρείται απαραίτητο για τη
διατήρηση της φυσιογνωμίας ενός δρόμου. Χ.ΤΖ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ -
13/07/2007
Η Πολιτεία παρατηρεί αδιάφορη τους
ιδιοκτήτες διατηρητέων να περιμένουν απλώς την κατάρρευσή τους, τονίζεται σε
σχετική επερώτηση βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ.
Όπως αναφέρει ο Φ.Κουβέλης,
σημαντικός αριθμός κτιρίων τα οποία αναφέρεται ότι έχουν κριθεί διατηρητέα και
οι ιδιοκτήτες τους αδυνατούν να τα αναπαλαιώσουν ή φέρεται ότι τα έχουν
εγκαταλείψει στην τύχη τους και αναμένουν την κατάρρευσή τους για να τα
αξιοποιήσουν ως οικόπεδα, μαρτυρούν αφ΄ενός μεν μια
εγκατάλειψη του ενδιαφέροντος της πολιτείας για την διατήρηση της πολιτιστικής
κληρονομιάς και αφετέρου μια έλλειψη ευθύνης της πολιτείας για την ασφάλεια της
ζωής των πολιτών και των περιουσιών τους. Η πρόσφατη κατάρρευση του τοίχου
διατηρητέου κτιρίου στην περιοχή ΄Ανω Πατησίων, που
είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή (6) έξι αυτοκινήτων αποτελεί μια ένδιεξη του μεγάθους του
προβλήματος.
Εκτιμάται επίσης ότι τα περισσότερα
από τα εγκαταλλειμένα - ετοιμόροπα
αυτά κτίρια βρίσκονται κυρίως στην Αθήνα ή Θεσαλονίκη
και σε συγκεκριμένες περιοχές, όπως Μεταξουργείο, Πλατεία Βάθης,
Ακαδημία Πλάτωνος, Εμπορικό Τρίγωνο Αθήνας, Ανατ. Θεσαλονίκη,
Λαγκαδά, Σταυρούπολη κ.λ.π., τα οποία θα μπορούσαν
στο πλαίσιο ενός Κεντρικού Πολεοδομικού και Χωροταξικού Σχεδιασμού να
συντηρηθούν, αναπαλαιωθούν και να αναπλασθούν οι περιοχές, όπως έγινε με τις
περιοχές Ψυρρή, Πλάκα, Θησείο.
Επειδή από την υφιστάμενη νομοθεσία
ν.1337/83 δεν έχει ολοκληρωθεί η δυνατότητα παρέμβασης των αρμοδίων αρχών για
τη συντήρηση και ανάπλαση των διατηρητέων κτιρίων, ο κ.Κουβέλης
κλείνει ρωτώντας τους υπουργούς ΠΕΧΩΔΕ, Εσωτερικών και Πολιτισμού:
Ποια είναι η θέση τους για την
αντιμετώπιση του προβλήματος της διάσωσης, συντήρησης και αναπαλαίωσης των εγκαταλελειμένων κτιρίων που παρουσιάζουν αρχιτεκτονικό και
πολιτιστικό ενδιαφέρον, και την ανάδειξη των περιοχών, στις οποίες
παρουσιάζεται συγκέντρωση τέτοιων κτιρίων;
Σε ποιες συγκεκριμένες ενέργειες θα
προβούν για την αξιοποίησή τους και ποια μέτρα θα λάβουν για την προστασία της
πολιτιστικής μας κληρονομιάς, καθώς και την ασφάλεια των πολιτών;
ΕΘΝΟΣ 1/11/2007
Απόφαση
«ασπίδα» για διατηρητέα κτίρια
«Φρένο» στις παρεκκλίσεις με τις
οποίες αλλάζουν οι χρήσεις ακινήτων και ιδιαίτερα των διατηρητέων κτιρίων σε
παραδοσιακούς οικισμούς βάζει το Συμβούλιο της Επικρατείας.
Το ανώτατο δικαστήριο έχοντας ως
στήριγμα τη διάταξη του άρθρου 24 του Συντάγματος που προστατεύει όχι μόνο το
φυσικό αλλά και το πολιτιστικό περιβάλλον έθεσε διάφορους περιορισμούς στη
δυνατότητα να προβληθούν κατά παρέκκλιση διάφορες χρήσεις σε διατηρητέα που
βρίσκονται σε παραδοσιακό τμήμα του οικισμού. Η απόφαση αποτελεί πιλότο για
πολλές παρόμοιες περιπτώσεις.
Το Ε τμήμα του ΣτΕ υπό τον πρόεδρό
του Κ. Μενουδάκο έκρινε ότι μπορούν να προβλεφθούν σε
παραδοσιακούς οικισμούς όροι και περιορισμοί δόμησης, καθώς και χρήσεις που
παρεκκλίνουν από τις ισχύουσες διατάξεις, εφόσον έτσι επιτυγχάνεται η μη
αλλοίωση του ιδιαίτερου χαρακτήρα του οικισμού. Ανάλογες παρεκκλίσεις μπορούν
να γίνουν και για μεμονωμένα κτίρια, με στόχο όμως τη διατήρηση και ανάδειξη
του ιδιαίτερου χαρακτήρα τους.
Πρόβλεψη χρήσεων
Ετσι, η πρόβλεψη χρήσεων σε διατηρητέα κτίρια, κατά παρέκκλιση
εκείνων που έχουν καθοριστεί για τον υπόλοιπο παραδοσιακό οικισμό (ή τμήμα
του), μπορεί να επιτραπεί μόνο υπό αυστηρές προϋποθέσεις. Συγκεκριμένα, μπορεί
να επιτραπεί άλλη χρήση κατά παρέκκλιση, μόνο εφόσον η χρήση αυτή σχετίζεται με
τον λόγο που το κτίριο χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο και, ταυτόχρονα, εφόσον η
χρήση αυτή κρίνεται αναγκαία για τη διατήρηση και ανάδειξη του διατηρητέου
κτιρίου.
Με τις σκέψεις αυτές κρίθηκε
παράνομη και ακυρώθηκε από το ΣτΕ (3303/07) υπουργική απόφαση, με την οποία
επιχειρείτο, κατά παρέκκλιση των χρήσεων που προβλέπονται για τον παραδοσιακό
οικισμό της Πλάκας, να λειτουργήσει στο ισόγειο διατηρητέου κτιρίου στο κέντρο
της Πλάκας «παραδοσιακό καφενείο - γαλακτοπωλείο» (τέτοια χρήση δεν προβλέπουν
τα ΠΔ που ίσχυσαν για την περιοχή).
ΑΛ. ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ ΕΘΝΟΣ 5/12/2007
Στο βρόντο οι εκκλήσεις
για τη διάσωση του καθεδρικού ναού των Καθολικών
Μαυροειδής Σταμάτης
Πριν από οχτώ χρόνια ο καθεδρικός καθολικός
ναός Αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου, ένα απο τα πιο
σπουδαία νεοκλασικά μνημεία στο κέντρο της Αθήνας, υπέστη σοβαρές ζημιές
εξαιτίας του σεισμού του 1999.
Απο τις πρώτες κιόλας μέρες η Καθολική Αρχιεπισκοπή ξεκίνησε
έναν τιτάνιο αγώνα με στόχο να εξασφαλιστούν πόροι που θα επέτρεπαν τη γρήγορη
αποκατάσταση των ζημιών.
Οι συνεχείς επιστολές στους
αρμόδιους υπουργούς Πολιτισμού της τελευταίας οκταετίας έπεσαν στο κενό,
αντίστοιχες και επανειλημμένες ερωτήσεις του Αλέκου Αλαβάνου στη Βουλή είχαν
την ίδια ακριβώς τύχη. Κανένας υπουργός Πολιτισμού δεν θεώρησε χρέος του να
αναλάβει πρωτοβουλία να σώσει το μνημειώδες έργο που κατασκευάστηκε στο δεύτερο
μισό του 19ου αιώνα από τον Βαυαρό αρχιτέκτονα Klenze
με τη συνεργασία του Έλληνα αρχιτέκτονα και επιστήθιου φίλου του Klenze, Λύσανδρου Καυτατζόγλου.
Ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής
Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ όμως επιμένει στο θέμα, το οποίο με χθεσινή νέα ερώτηση το
ξαναφέρνει στο προσκήνιο καυτηριάζοντας την κραυγαλέα κυβερνητική αδιαφορία.
"Σήμερα, οκτώ χρόνια μετά το
σεισμό, δεν υπάρχει καμία ουσιαστική εξέλιξη στο θέμα, παρά το γεγονός ότι έχει
προ πολλού δρομολογηθεί η αποκατάσταση των ζημιών στα γειτονικά κτίρια του
Οφθαλμιατρείου Αθηνών, της Εθνικής Βιβλιοθήκης και των Ορθόδοξων ναών της πόλης
όπως του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής, του Αγίου Κωνσταντίνου και της Μητρόπολης
Αθηνών σημειώνει ο Α. Αλαβάνος.
Ρωτά λοιπόν για ποιο λόγο υπάρχει αυτή η χρόνια καθυστέρηση και αν επιτέλους η
κυβέρνηση προτίθεται να παρέμβει ώστε εγκριθούν οι απαραίτητες χρηματοδοτήσεις
αλλά και να καταλαγιάσουν οι βάσιμες ανησυχίες που εκφράζουν οι καθολικοί
συμπολίτες μας που τους φέρουν ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας.
Παράλληλα η Καθολική Αρχιεπισκοπή, με χθεσινή της ανακοίνωση, αφού υπενθυμίζει
ότι ο ναός είναι ένα από τα σπουδαιότερα νεοκλασικά μνημεία της Αθήνας,
εκφράζει τους φόβους της ότι ο μόνος λόγος για τον οποίο δεν εγκρίνονται οι
απαραίτητες χρηματοδοτήσεις και δεν έχει λάβει μέχρι στιγμής καμία ουσιαστική
απάντηση από τους αρμόδιους υπουργούς στις συνεχείς επιστολές που τους έχει
απευθύνει είναι ότι πρόκειται για ναό της Καθολικής Εκκλησίας και όχι για
κάποιο άλλο ορθόδοξο ναό.
http://193.218.80.70/cgi-bin/hwebpressrem.exe?-A=478000&-w=&-V=hpress_int&-P
Διαμάντια
στους δρόμους της Αθήνας
Κρυμμένα πίσω από σκαλωσιές ή
ερειπωμένα, τα αρχιτεκτονικά μνημεία αφηγούνται τις παλιές δόξες και την τωρινή
εγκατάλειψη
Των Μαργαρiτας
Πουρνaρα - Δημητρη Ρηγoπουλου
Το 2007 θα μείνει στην ιστορία της
σύγχρονης ελληνικής αρχιτεκτονικής ιστορίας. Η αντίδραση στη θρυλούμενη κατεδάφιση των δύο παραδοσιακών σπιτιών της
Διονυσίου Αρεοπαγίτου πήρε διαστάσεις πρωτοφανείς. Για πρώτη φορά ένα ζήτημα
που εγείρει σύνθετα θέματα ιστορικής μνήμης και προστασίας της αρχιτεκτονικής
μας κληρονομιάς κινητοποίησε τόσους πολλούς ανθρώπους. Σημειώνει κανείς τη
συμμετοχή που (σχεδόν) πάντα είναι προτιμότερη από τη μη-συμμετοχή και στέκεται
νηφάλιος για να μετρήσει το βάθος της δόνησης.
Μια βόλτα στο κέντρο της Αθήνας δεν
αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Μήπως ο σεισμός ήταν περισσότερο
επιφανειακός απ’ όσο θα θέλαμε να πιστέψουμε; Ναι, θα είναι απώλεια αν το αρ ντεκο διαμάντι της Διονυσίου Αρεοπαγίτου εξαφανιστεί μέσα
σε μία ημέρα αλλά αν ανοίξουμε τα μάτια μας θα βρεθούμε μπροστά σε δεκάδες
διαμάντια που κινδυνεύουν άμεσα, τώρα που διαβάζετε αυτές τις γραμμές. Σκόρπια
σε λεωφόρους και στενά δρομάκια, έχουν να αφηγηθούν τις μικρές και τις μεγάλες
ιστορίες τους αλλά απουσιάζει, συνήθως, το ακροατήριο. «Διατηρητέα», πολλά σε
άθλια κατάσταση, επιβιώνουν περισσότερο χάρη στην τύχη. Συγκροτήσαμε μία
ενδεικτική λίστα με δέκα κτίρια «σε κίνδυνο». Τα κριτήρια δεν ήταν πάντα κοινά.
Δεν είναι όλα τα κτίρια σημαντικά για τους ίδιους λόγους. Αλλού υπερτερεί η
αρχιτεκτονική αξία, αλλού η θέση, αλλού η ιστορία. Σε πολλές περιπτώσεις
συνυπάρχουν περισσότεροι από ένας λόγος. Το παρήγορο είναι ότι για την
πλειοψηφία έχουν δρομλογηθεί θετικές εξελίξεις. Η
πρωτοβουλία ανήκει συνήθως στο κράτος. Πρόσφατα το ΥΠΕΧΩΔΕ αναθεώρησε τα
κίνητρα για την επισκευή και αποκατάσταση των παραδοσιακών και διατηρητέων
κτιρίων. Σύμφωνα με τη ρύθμιση, οι ιδιοκτήτες θα μπορούν να πάρουν δάνειο έως
100.000 ευρώ, ενώ το 50% του επιτοκίου θα γίνεται με επιδότηση από την Πολιτεία.
Εκκρεμεί ακόμα η αποφασιστική πίεση
της ίδιας της κοινωνίας. Η μεμονωμένη εκστρατεία για τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου
δείχνει ότι έχουμε ακόμα δρόμο να διανύσουμε.
Σικιαρίδειο Πειραιώς 256
Ιστορικό: Πρόκειται για κτίριο του
μεσοπολέμου με νεοκλασικά χαρακτηριστικά. Διαθέτει αέτωμα και τέσσερις κίονες
που του προσδίδουν αύρα μεγαλοπρέπειας, καθώς στεγαζόταν εκεί κατά πάσα
πιθανότητα η έδρα της εριουργίας Σικιαρίδη. Η Ανωτάτη
Σχολή Καλών Τεχνών αγόρασε το κτίσμα από την Εμπορική Τράπεζα. Παλαιότερα έχουν
γίνει εικαστικές δράσεις στο εσωτερικό του και έχουν γυριστεί κάποια
διαφημιστικά.
Σημερινή κατάσταση: Είναι σε ερειπιώδη κατάσταση. Εχει υποστεί
φθορές από τον χρόνο και την εγκατάλειψη. Ο απαραίτητος έλεγχος στατικής
επάρκειας που έκαναν πρόσφατα μηχανικοί έχει δημιουργήσει επίσης κάποιες
μικροζημιές στο κτίριο, το οποίο έχει σοβαρά προβλήματα στα κουφώματα, τους
τοίχους και την οροφή.
Μέλλον: Το γραφείο Αντωνακάκη έχει ολοκληρώσει τη μελέτη για τη συνολική
ανάπλαση στον περιβάλλοντα χώρο της ΑΣΚΤ. Το εσωτερικό τού κτιρίου θα
γκρεμιστεί εντελώς αλλά θα διατηρηθεί η εξωτερική τοιχοποιία. Στο νέο
οικοδόμημα θα στεγάζεται το εντευκτήριο των φοιτητών και των καθηγητών και θα
γίνει ο χώρος υποδοχής επισήμων προσώπων της ΑΣΚΤ. Οι εργασίες αναμένεται να
προχωρήσουν άμεσα.
Μέγαρο Αθηνογένους
Σταδίου 52
Ιστορικό: Χτίστηκε περί το 1880 σε
σχέδια πιθανότατα Γάλλου αρχιτέκτονα, και στέγασε, ανάμεσα στα άλλα, την Oθωμανική Tράπεζα, ένα από τα
σημαντικότερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της εποχής. Επιβλητική, μνημειακή
πρόσοψη, άγνωστη στους περισσότερους Αθηναίους εξαιτίας της πολυετούς
εγκατάλειψης του κτιρίου. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 η Ιστορική και
Εθνολογική Εταιρεία, ιδιοκτήτης του Μεγάρου κατά τα 3/4 επιχείρησε να
αξιοποιήσει το κτίριο, προτείνοντας προσθήκη καθ’ ύψος, που όμως δεν έγινε
δεκτή από το υπουργείο Πολιτισμού. Το 2003 οι υπόλοιποι συνιδιοκτήτες κινήθηκαν
δικαστικά εναντίον της Eταιρείας προκειμένου να
εξαναγκασθεί η τελευταία σε εκποίηση του ακινήτου. Η αίτηση έγινε δεκτή.
Σημερινή κατάσταση: Τραγική. Στην
πραγματικότητα δεν έχει μείνει τίποτα εκτός από την μπαρουτοκαπνισμένη πρόσοψη.
Μια πυρκαγιά το 2004 αποτελείωσε όσα δεν είχε προλάβει να καταστρέψει ο χρόνος.
Μέλλον: Η υποχρεωτική εκποίηση
ανέδειξε νέους ιδιοκτήτες, τέσσερις εταιρείες κυπριακών συμφερόντων. Η εξέλιξη
είναι ένα παρήγορο σημάδι για να ευπρεπιστεί μία εστία ασχήμιας και δυσωδίας
στην καρδιά της πρωτεύουσας και να σωθεί ό,τι
απέμεινε από ένα σπουδαίο κτίριο της Αθήνας του 19ου αιώνα.
Παλαιό Κακουργιοδικείο Αγίας Ελεούσης 4
Ιστορικό: Το νεοϊδρυθέν ελληνικό
κράτος έψαχνε να βρει κτίσματα για να στεγάσει τις δημόσιες υπηρεσίες του. Η
χωρίς στέγη ερειπωμένη εκκλησία της Αγίας Ελεούσας
ενσωματώθηκε στο νέο οικοδόμημα του Χριστιανού Χάνσεν το 1837. Οι δικαστές
κάθονταν στον χώρο του ιερού για να έχουν τη φώτιση στις αποφάσεις τους. Το
κτίριο έχει ιδιαίτερη αρχιτεκτονική σημασία, καθώς ήταν από τα πρώτα που έχει
διακοσμητικά μαρμάρινα στοιχεία, εμπνευσμένα από την ελληνική αρχαιότητα
(μάλιστα από το Ερέχθειο της Ακρόπολης) και όχι από την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική
όπως βλέπουμε συχνά εκείνη την περίοδο. Σήμερα έχει περιέλθει στην κατοχή της
Αρχιεπισκοπής.
Σημερινή κατάσταση: Ασχημη. Εχει υποστεί φθορές από
σεισμούς και από την εγκατάλειψη.
Μέλλον: Η αποκατάσταση του κτιρίου
του Χριστιανού Χάνσεν είναι σε καλό δρόμο. Τα έργα έχουν προχωρήσει, καθώς η
χρηματοδότηση έχει εξασφαλιστεί από το Γ΄ ΚΠΣ. Ηδη
τους δύο τελευταίους μήνες ο εργολάβος έχει ξεκινήσει τις εργασίες και μέχρι το
πέρας του 2008 αναμένεται να έχει γίνει σημαντική πρόοδος. Θα στεγάσει τη βιβλιοθήκη
της Αρχιεπισκοπής και θα γίνει χώρος πολιτιστικών δράσεων.
Ακροπόλ Πατησίων, έναντι Μουσείου
Ιστορικό: Διατηρητέο κτίσμα του
Μεσοπολέμου, που θεωρείται ένα από τα λίγα εναπομείναντα δείγματα της «αρτ νουβό» στην Αθήνα. Εργο του Σωτ. Μαγιάση (1894 - 1966),
αγοράστηκε το 1999 από τον τότε πρόεδρο του ΠΑΟΚ Γ. Μπατατούδη
και ιδιοκτήτη της εταιρείας ΕΡΓΑΣ. Η σύμβαση που υπεγράφη τότε μεταξύ του τότε
υπουργού Πολιτισμού Ευ. Βενιζέλου και του Γ. Μπατατούδη
προέβλεπε αφενός την αγορά του κτιρίου και αφετέρου την ανακαίνισή του.
Διάσταση απόψεων για την ενίσχυση των στατικών του κτιρίου οδήγησε σε χρόνια
δικαστική διαμάχη. Το 2004 το ΥΠΠΟ δήλωσε ότι το κτίριο είναι στην κατοχή του
και ότι θα το ανακαινίσει για να κάνει μεταστέγαση των υπηρεσιών του. Το 2006 το
ΚΑΣ Νεωτέρων Μνημείων όρισε τις νέες χρήσεις του χώρου με πωλητήριο και ξενώνες
για υψηλούς προσκεκλημένους του υπουργείου
Σημερινή κατάσταση: Εξωτερικά
καλύπτεται από λινάτσες. Το εσωτερικό έχει υποστεί φθορές από τον χρόνο και την
εγκατάλειψη.
Μέλλον: Η υπόθεση της ανακαίνισης
και της μεταστέγασης έχει παγώσει μετά την υπόθεση Ζαχόπουλου.
Το σπίτι της Μαρίας Κάλλας Πατησίων 61
Ιστορικό: Το επιβλητικό νεοκλασικό
των 1.590 τ.μ. κατασκευάστηκε το 1925 από τον
αρχιτέκτονα Κώστα Κιτσίκη. Είναι πολυκατοικία σε ύφος
Jugendstil, Το 1950 αγοράστηκε από το Ναυτικό
Απομαχικό Ταμείο. Το 1989 επί υπουργίας Μελίνας Μερκούρη χαρακτηρίστηκε
διατηρητέο. Μέχρι και το 1999 ήταν μισθωμένο από κέντρο Εκπαίδευσης.
Σημερινή κατάσταση: Ασχημη. Προσφάτως ο ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσε επερώτηση στη Βουλή για
το γεγονός ότι ενώ διανύσαμε το 2007 το «Ετος Κάλλας», η οικία της παραμένει σε εγκατάλειψη. Ο σεισμός
του 1999 έχει αφήσει τα σημάδια του, ενώ έχει υποστεί φθορές από πυρκαγιά και
υγρασία. Κατά καιρούς έχει γίνει καταφύγιο αστέγων και ναρκομανών. Σήμερα είναι
σφραγισμένο.
Μέλλον: Παλαιότερα είχε γίνει μια
μελέτη για την ανακατασκευή του κτιρίου αλλά το ΝΑΤ δεν είχε τα χρήματα για να
την υλοποιήσει. Σε λίγο καιρό το Ταμείο θα κάνει προκήρυξη πλειοδοτικού
διαγωνισμού με στόχο να βρεθεί ένας επενδυτής που θα το επισκευάσει και θα το
μισθώσει για πολιτιστικές χρήσεις.
Οικία Μπενιζέλου Αδριανού 96
Ιστορικό: Κανείς δεν ξέρει με
βεβαιότητα πότε χτίστηκε η οικία Μπενιζέλου, ενός από τα λίγα αρχοντόσογα της παλιάς Αθήνας. Πιθανώς, ο αρχικός πυρήνας
του σπιτιού να έχει ανοικοδομηθεί τον 16ο αιώνα και το διώροφο σπίτι με το
χαγιάτι να είναι του 18ου αιώνα. Κόρη των Μπενιζέλων
ήταν και η Οσία Φιλοθέη (1522 - 1589) προσδίδοντας στο οίκημα πρόσθετη ιστορική
αξία. Το οικοδόμημα απαλλοτριώθηκε από το ΥΠΠΟ και σήμερα ανήκει στην
Αρχιεπισκοπή η οποία φροντίζει για την αποκατάστασή του σε συνεργασία με το
αρχιτεκτονικό γραφείο του Γιάνννη Κίζη.
Σημερινή κατάσταση: Κακή. Ο ξύλινος
σκελετός έχει σαπίσει σε κάποια σημεία όπως και η στέγη. Μορφολογικά στοιχεία
όπως γείσα, επιχρίσματα και κουφώματα έχουν καταστραφεί. Το κτίσμα έχει υποστεί
αλλοιώσεις τον 19ο και 20ό αιώνα με πρόσθετα στοιχεία που αφαιρέθηκαν.
Κατέρρευσε τμήμα του νότιου τοίχου που ήταν μεταγενέστερος και τώρα
υποστυλώθηκε.
Μέλλον: Ενα
σπίτι με συναρπαστική ιστορία βγαίνει επιτέλους από τη λήθη και σε λίγο καιρό
θα γίνει μουσείο του εαυτού του. Η μελέτη έχει ολοκληρωθεί, το έργο έχει
ενταχθεί στο Γ΄ ΚΠΣ. Εχει ήδη γίνει η δημοπρασία και
αναμένεται η έγκριση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για να προχωρήσει άμεσα η
υλοποίηση της αναπαλαίωσης.
Μέγαρο Δεληγιώργη
Κανάρη 1 και Ακαδημίας
Ιστορικό: Ταυτισμένο με την
Ταινιοθήκη της Ελλάδος που στεγάστηκε εδώ από το 1963 έως το 2003, το
επιβλητικό Μέγαρο Δεληγιώργη είναι έργο του Ερνέστου Τσίλερ. Υπήρξε οικία και
γραφείο του έξι φορές πρωθυπουργού της Ελλάδας Επαμεινώνδα Δεληγιώργη
(1829 - 1879). Ιδιοκτησία του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων το οποίο
στις αρχές της δεκαετίας του ’80 εκδήλωσε την επιθυμία να προχωρήσει σε
κατεδάφιση.
Σημερινή κατάσταση: Κακή. Η
πυρκαγιά του 1997 επιδείνωσε την ήδη προβληματική εικόνα. Η Ταινιοθήκη
αποχώρησε όπως και οι εκμισθωτές του καφε -
εστιατορίου.
Μέλλον: Εχει
προκηρυχθεί διαγωνισμός για την αποκατάστασή του.
Ελληνικό Ωδείο Φειδίου 3
Ιστορικό: Ζωντανό τεκμήριο της
οθωνικής Αθήνας, το αρχετυπικά κλασικιστικό κτίριο ήταν η κατοικία του
Αυστριακού πρέσβη Πρόκες φον Οστεν και αργότερα, μετά
το 1919, έδρα του Ελληνικού Ωδείου. Ως πρεσβευτική κατοικία έζησε ένδοξες
στιγμές ως ένα από τα πνευματικά και κοσμικά σαλόνια της μικρής πρωτεύουσας του
1840 και του 1850. Υστερα από μια μακρά περίοδο
εγκατάλειψης και απαξίωσης, το 2006 το Υπουργείο Πολιτισμού αποφάσισε να το
αγοράσει προκειμένου να διασωθεί.
Σημερινή κατάσταση: Πολύ κακή,
σημαντικές φθορές, εσωτερικά και εξωτερικά. Η πρόσοψη σήμερα καλύπτεται από
προσβλητικές για την ιστορία του κτιρίου λινάτσες που φιλοξενούν κάθε είδους
διαφημιστικά πανό.
Μέλλον: Αναμένεται η σύνταξη
αρχιτεκτονικής μελέτης.
Οικία Tσιλέρ
Μαυρομιχάλη 6
Ιστορικό: Η αθηναϊκή έδρα του
αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλερ
με τις χαρακτηριστικές Καρυάτιδες στην πρόσοψή του πέρασε το 1912 στα χέρια του
τραπεζίτη και φιλότεχνου ευπατρίδη Διονύσιου Λοβέρδου, και τα τελευταία 15
χρόνια αποτελεί ιδιοκτησία του ελληνικού κράτους. Οταν
αποκατασταθεί, θα στεγάσει την περίφημη συλλογή Λοβέρδου με περισσότερες από
600 μεγάλης αξίας εικόνες και θα αποτελεί παράρτημα του Βυζαντινού και
Χριστιανικού Μουσείου Αθηνών.
Σημερινή κατάσταση: Μέτρια. Δύσκολα
ο περαστικός της Μαυρομιχάλη μπορεί να διανοηθεί τον διακοσμητικό πλούτο του
εσωτερικού: ξυλόγλυπτα, οροφογραφίες, τζάκια,
παρεκκλήσι με εντυπωσιακό θόλο, ψηφιδωτά, όλα διασώζονται παρά τις λεηλασίες,
τις πυρκαγιές και την ερείπωση.
Μέλλον: Κορυφώνονται οι προσπάθειες
της ηγεσίας του Βυζαντινού Μουσείου για να ενταχθεί το έργο στο Δ΄ Κοινοτικό
Πλαίσιο Στήριξης. Η πλήρης κτιριολογική πρόταση έχει ολοκληρωθεί από τον
αρχιτέκτονα κ. Λάζαρο Γεωργακόπουλο. Επίσης, έγινε καθαρισμός του εσωτερικού
και μεταφορά των κινητών αντικειμένων για συντήρηση.
Oικία Λαπαθιώτη Κουντουριώτου
23 και Οικονόμου, Εξάρχεια
Ιστορικό: Στο εντυπωσιακό αυτό
νεοκλασικό σπίτι με την εσωτερική αυλή και τον υπερυψωμένο κήπο έζησε και
πέθανε ο μεσοπολεμικός ποιητής Ναπολέων Λαπαθιώτης
(1889-1944). Οικοδομήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1880, την εποχή του
ύστερου κλασικισμού όταν οι αρχιτέκτονες υιοθετούσαν με μεγαλύτερο ενθουσιασμό
περισσότερο σύνθετες φόρμες. Παρά τη χρόνια εγκατάλειψη θα ξαναδούμε τον
μαρμάρινο εξώστη με τα σφυρήλατα κιγκλιδώματα, τις οροφογραφίες
και το εξαιρετικά σπάνιο επιζωγραφισμένο αέτωμα που
θα επανέλθει στην αρχική του κατάσταση.
Σημερινή κατάσταση: Πολύ κακή.
Εμπρησμοί και διαδοχικές καταλήψεις προκάλεσαν εκτεταμένες φθορές, ευτυχώς όχι
μη αναστρέψιμες.
Μέλλον: Το 2007 αγοράστηκε από
ιδιώτες. Θα ξαναγίνει κατοικία. Η προμελέτη αποκατάστασης του αρχιτέκτονα
Γιάννη Σαΐτα είχε προκαλέσει ενθουσιώδη σχόλια εκ μέρους των μελών του
Κεντρικού Συμβουλίου Νεοτέρων Μνημείων. Εκκρεμεί η στατική και
ηλεκτρομηχανολογική μελέτη. Οι εργασίες δύσκολα θα ξεκινήσουν πριν από το 2009.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_184980_27/01/2008_256737
Φώτα στην
αρχιτεκτονική κληρονομιά του ’30
Δημητρης Ρηγοπουλος
Ενα ερευνητικό πρόγραμμα της Ελληνικής Εταιρείας αυτή τη φορά
ξαναφέρνει στο προσκήνιο το ζήτημα της προστασίας και της ανάδειξης της
αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της δεκαετίας του ’30. Τα φώτα ξανά λοιπόν στο
εμπνευσμένο μοντέρνο κίνημα, μια συζήτηση που άνοιξε δειλά στη δύση του
προηγούμενου αιώνα και συχνά αναζωπυρώνεται, ανακυκλώνοντας ουσιαστικά τα ίδια
(άλυτα) ζητήματα.
1.400 κτίρια στο κέντρο
Ο ενθουσιασμός της νεαρής αρχιτέκτονος και υποψηφίας διδάκτορος του Αριστοτελείου
Πανεπιστημίου Κατερίνας Χατζηκωνσταντίνου να
καταγράψει 1.400 κτίρια του μοντέρνου κινήματος στο κέντρο της Αθήνας και στις
παρυφές του είναι οπωσδήποτε ένας καλός οιωνός με φόντο ένα αβέβαιο κοινωνικό
περιβάλλον.
Οχι ότι δεν γίνονται βήματα προς τα εμπρός. Τα σημείωσαν οι
ομιλητές της χθεσινής παρουσίασης (σποραδικοί χαρακτηρισμοί ως «διατηρητέων»
από το υπουργείο Πολιτισμού, κινητοποιήσεις πολιτών κ.ά)
και επιβεβαιώνουν ότι η πρόοδος στην Ελλάδα γίνεται με αργά βήματα. Και πίσω,
σε πραγματικά «άγριους» καιρούς, στις αρχές της δεκαετίας του ’80, υπήρξαν
αρχιτέκτονες και ερευνητές που έκαναν σημαντική δουλειά για να μιλάμε σήμερα
περί αθηναϊκού μοντερνισμού. Χθες αλλά και σήμερα βρίσκουμε μέσα στις υπηρεσίες
των εφορειών νεωτέρων μνημείων ανθρώπους που δίνουν αγώνες για να φτάσουν τα
μοντέρνα στο κατώφλι του χαρακτηρισμού. Αλλά αν υποθετικά το κράτος έκανε
άριστα τη δουλειά του υπάρχει σήμερα μια κοινωνία που θα υποδεχόταν θετικά ένα
κύμα ομαδικών χαρακτηρισμών στις γειτονιές της Αθήνας; Και αρκούν οι
χαρακτηρισμοί για να εμπνεύσουν όλους εμάς, την κοινωνία, δηλαδή, που έχει να
επιλέξει ανάμεσα στην οικονομική αξιοποίηση ενός οικοπέδου και στην επιβάρυνση
που συνεπάγεται η συντήρηση του παλιού σπιτιού;
Ο αρχιτέκτονας και συγγραφέας
Δημήτρης Φιλιππίδης θυμήθηκε τα χρόνια που τριγυρνούσε κι αυτός τις γειτονιές
της Αθήνας, όπως το κάνει η κ. Χατζηκωνσταντίνου
σήμερα. «Εχουμε πολλή δουλειά μπροστά μας», τόνισε
χθες αναφερόμενος, κυρίως, στον αταξινόμητο λαϊκό μοντερνισμό που επιβιώνει
στις λιγότερο κεντρικές γειτονιές της Αθήνας και ζήτησε να μην γίνουν τα ίδια
λάθη που κάναμε στα νεοκλασικά. Υπονοούσε την απουσία κινήτρων για να μην
ρημάζουν τα «διατηρητέα», από τη στιγμή που χαρακτηρίζονται και οι ιδιοκτήτες
δηλώνουν αδυναμία να τα συντηρήσουν. Περισσότερο επιθετικός υπήρξε ο καθηγητής
Παναγιώτης Τουρνικιώτης, ο οποίος αφού ζήτησε επίσημη
καταγραφή των αξιόλογων δειγμάτων του ελληνικού μοντερνισμού «για να
στοιχειοθετήσουμε προτάσεις προς την κοινωνία» αντέκρουσε τη θέση περί
αδυναμίας ιδιοκτητών να συντηρήσουν τα κτίρια τους και θύμησε
ότι σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις είναι θεσμοθετημένη η τακτική συντήρηση των
όψεων.
Το ερευνητικό πρόγραμμα της
Ελληνικής Εταιρείας συνοδεύεται από φωτογραφική έκθεση στο κτίριο της οδού
Τριπόδων 28, ενώ για την άλλη Πέμπτη 27 Νοεμβρίου έχει προγραμματιστεί ημερίδα,
με τη συμμετοχή διακεκριμένων ερευνητών της ελληνικής αρχιτεκτονικής.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_20/11/2008_292818
Σε κίνδυνο ο αρχιτεκτονικός
θησαυρός του "μοντέρνου κινήματος" στην Αθήνα
Δρόμο-δρόμο σε τρία διαμερίσματα του Δήμου Αθηναίων η έρευνα
της ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού κατέγραψε έναν σπουδαίο
θησαυρό της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, 896 κτίρια του Μοντέρνου Κινήματος της
δεκαετίας του 1930.
Πρόκειται για κατοικίες, πολυκατοικίες και δημόσια κτίρια
από οπλισμένο σκυρόδεμα και διακρίνονται για τους απλούς γεωμετρικούς όγκους,
τις επίπεδες στέγες, τις πέργκολες στα δώματα, τους κυκλικούς φεγγίτες, τις
ορθογώνιες ή ημιεξαγωνικές προεξοχές από το επίπεδο
της όψης, τα περίτεχνα κιγκλιδώματα, τις κουπαστές κ.ά.
Δημιουργήματα σημαντικών αρχιτεκτόνων και τεχνητών που
άφησαν καταπληκτική δουλειά και κινδυνεύουν από την μπουλντόζα για “προσεχώς πολυτελή
διαμερίσματα”, ή από αλλοιώσεις, με χτυπητό παράδειγμα το ολυμπιακό πρόγραμμα
αποκατάστασης όψεων που “μπογιάτισε” αδιακρίτως γυμνό υλικό. Η προστασία τους
έχει τον χαρακτήρα του κατεπείγοντος, καθώς, όπως εξήγησε η Ει. Γρατσία εκ μέρους του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής
Κληρονομιάς, στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου, τα κτίρια αυτά δεν προστατεύονται
από τον αρχαιολογικό νόμο γιατί αποτελούν δημιούργημα των τελευταίων 100
χρόνων. Αυτό σημαίνει ότι δεν αναγνωρίζεται η σπουδαιότητά τους ευρέως και
επιπλέον δεν κηρύσσονται αυτοδίκαια διατηρητέα, πρέπει κάποιος να ζητήσει τον
χαρακτηρισμό τους. Προσθέτοντας ότι ήδη η κινητοποίηση πολιτών έχει αποδώσει.
Χαρακτηρίσθηκαν διατηρητέα επτά κτίρια επί της Λομβάρδου
στου Γκύζη και επί της Ζαλοκώστα 7 κτίριο που
χρησιμοποίησε η Κομαντατούρ και το ισόγειο ήταν τόπος
βασανιστηρίων.
Για να μην αφανισθεί και αυτός ο πλούτος, όπως έγινε με τα
νεοκλασικά, απαιτείται πλέγμα ενεργειών και κανόνων. Από την πλήρη καταγραφή,
την κήρυξη ως διατηρητέων μεμονωμένων κτιρίων και συνόλων έως την ανάδειξή
τους, επεσήμαναν οι καθηγητές του ΕΜΠ Δ. Φιλιππίδης και Π. Τουρνικιώτης.
Τα κτίρια του '30 είναι σε θέση να λειτουργήσουν μια χαρά
σήμερα, σημείωσε ο πρώτος, ενώ ο δεύτερος σχολίασε πως η οικονομική κρίση
μπορεί να λειτουργήσει υπέρ της διάτηρησής τους,
καθώς θα επιβραδυνθούν οι ρυθμοί ανοικοδόμησης.
Το πρόγραμμα της Ελληνικής Εταιρείας, που χρηματοδοτείται
από το υπουργείο Εργασίας, κατέγραψε 1.400 κτίρια.
Αναλυτικότερα,
στο 6o διαμέρισμα: Πλ. Αττικής, Πλ. Αμερικής, Κυψέλη, Άνω
Κυψέλη, Νέα Κυψέλη 573 και επιλέχθηκαν 279 κτίρια,
στο 1ο διαμέρισμα, περιοχές Αγ. Κωνσταντίνου - Πλ. Βάθης, Εμπορικό Τρίγωνο - Πλάκα, Μουσείο - Εξάρχεια,
Κολωνάκι, Λυκαβηττός, Ιλίσια, Κουκάκι - Μακρυγιάννη, αποτυπώθηκαν 998 κτίρια
και επελέγησαν 529.
Στο 2ο διαμέρισμα, στις περιοχές Ωδείο,
Ζάππειο, Παγκράτι, Στάδιο, Α' Νεκροταφείο, Προφ. Ηλίας, Γούβα, Νέος Κόσμος, Δουργούτι, αξιολογήθηκαν 180 και επελέγησαν 98.
Μέρος της καταγραφής προβάλλεται από σήμερα έως τις 28
Νοεμβρίου σε φωτογραφική έκθεση στο κτίριο της Εταιρείας, Τριπόδων 28, ενώ για
τις 27 Νοεμβρίου έχει προγραμματισθεί ημερίδα με θέμα “Αρχιτεκτονική κληρονομιά
του μοντέρνου κινήματος της δεκαετίας του 1930 στον Δήμο Αθηναίων: Προστασία
και ανάδειξη”.
Λ. ΣΤΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗ
Στα αζήτητα η
καταγραφή και ανάδειξη σημαντικών κτιρίων
Το μαύρο σκοτάδι κατάπιε πρόταση
της διεύθυνσης ειδικών έργων αναβάθμισης περιοχών του ΥΠΕΧΩΔΕ
προς τους ανωτέρους από τον Ιούλιο να ενταχθεί στη νέα προγραμματική
περίοδο (ΕΣΠΑ ή Δ' ΚΠΣ) προς χρηματοδότηση. Αυτή προέβλεπε την καταγραφή
και αξιολόγηση βιομηχανικών και σχολικών κτιρίων τα οποία έχουν εγκαταλειφθεί,
την επιλογή 10 εξ αυτών ως πιλοτικών προγραμμάτων επισκευής και επανάχρησης με τη συνδρομή των ενδιαφερόμενων δήμων.
Της επιστασίας θα μπορούσε να
επιληφθεί η ίδια διεύθυνση για να μη δαπανώνται κονδύλια σε πλήθος
"δικαιούχων" άνω των 400, όπως έγινε με το Επιχειρησιακό
Πρόγραμμα για το Περιβάλλον της περιόδου 2000-2006 με κακή πορεία, το
οποίο πήρε παράταση λόγω των περσινών πυρακαγιών.
Η καταγραφή αφορούσε σχολικά
και βιομηχανικά κτίρια περασμένων εποχών τα οποία εντοπίζονται συχνά στον
πολεοδομικό ιστό σύγχρονων ελληνικών πόλεων, κωμοπόλεων αλλά και χωριών,
εντυπωσιάζοντας πολλές φορές με το μέγεθος και την αρχιτεκτονική τους ποιότητα,
αλλά και με τη θέση τους σε πολεοδομικά ενδιαφέροντες χώρους στους οποίους
έχουν ανεγερθεί.
Τα περισσότερα από αυτά τα κτίρια
σήμερα βρίσκονται σε κατάσταση αχρησίας, αλλά δεν παύουν να αποτελούν
βουβές μαρτυρίες της κρατικής μέριμνας για την παιδεία και την τοπική οικονομία
που χαρακτήρισε το νεοελληνικό κράτος ήδη από την ίδρυσή του, στις αρχές του
19ου αιώνα.
Σύμφωνα με την εισήγηση "τα
σχολικά και βιομηχανικά αυτά κτίρια απαντώνται συνήθως σε τόπους με μακραίωνη
παράδοση, όπως σε ιστορικά κέντρα πόλεων ή παραδοσιακούς οικισμούς, δηλαδή σε
χώρους που έχουν αναγνωριστεί για την αρχιτεκτονική τους ποιότητα. Επιπλέον,
όντας τα σημαντικότερα δημόσια κτίρια της εποχής τους, έχουν ανεγερθεί σε
χώρους υψηλού πολεοδομικού ή περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος (κεντρικές πλατείες,
πλατώματα πάνω από ρεματιές ή βράχια, αλσύλλια κ.λπ., όλα στοιχεία της
παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και φυσικής κληρονομιάς)".
Στα περισσότερα σχολικά κτίρια
αναγνωρίζεται η ντόπια αρχιτεκτονική παράδοση ή η απλοϊκή αντιγραφή των
αθηναϊκών προτύπων του Νεοκλασικισμού και του Μοντέρνου Κινήματος.
"Για τα κτίρια αυτά, που θα
μπορούσαν να αποτελέσουν ιδανικούς φορείς νέων χρήσεων και νέων προτύπων
προκειμένου να διασωθεί και να αναδειχθεί η τοπική αρχιτεκτονική
κληρονομιά αλλά και να μην καταναλωθεί κι άλλος αδόμητος χώρος,
διατυπώθηκαν εξειδικευμένες προτάσεις για 'έξυπνες' χρήσεις, επί ματαίω. Π.χ. πολιτιστικές χρήσεις με μεγάλο εύρος
λειτουργιών όπως αίθουσα διαλέξεων, σεμιναρίων και συνεδρίων, αίθουσα τοπικών
εορτών και εκδηλώσεων, ιστορικό αρχείο της τοπικής κοινωνίας (εγγράφων,
φωτογραφιών, αντικειμένων, κτιρίων και στοιχείων αρχιτεκτονικής κληρονομιάς
κ.λπ.).
Προσχολική Εκπαίδευση
(Νηπιαγωγεία). Ειδικά γι' αυτή τη χρήση
υπάρχει επείγον πρόγραμμα από το υπουργείο Παιδείας, διότι έγινε υποχρεωτική η
εκπαίδευση αυτού του βαθμού, χωρίς να υπάρχουν οι ανάλογες εγκαταστάσεις.
Παιδικές βιβλιοθήκες -σε πιθανή συνεργασία με σχετικά ιδρύματα που έχουν
αναπτύξει παρόμοιες δράσεις.
Κέντρα τεκμηρίωσης και ανάδειξης
περιβαλλοντικών αγαθών -περιβαλλοντική
εκπαίδευση, διοργάνωση σεμιναρίων - συνεδρίων, προγράμματα καταγραφής και
ανάδειξης του τοπικού φυσικού πλούτου -χλωρίδας και πανίδας, πτηνών και
πουλιών, στοιχείων ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους (ρεματιές, βραχώδεις σχηματισμοί,
αλσύλλια, λόφοι, κοιμητήρια με τον περιβάλλοντα χώρο τους, αισθητικές διαδρομές
και τοπία κ.λπ.).
Ψυχαγωγικές χρήσεις -παραδοσιακά καφενεία σε απομακρυσμένους οικισμούς, όπου
μπορούν να λειτουργούν ταυτόχρονα και πωλητήρια τοπικών και οικολογικών
προϊόντων (μέλι, λάδι, βότανα, μαρμελάδες, ζυμαρικά κ.λπ.) για την τόνωση της
τοπικής οικονομίας.
http://www.avgi.gr/
(7-12-08)
Tριάντα δύο κτίρια, ανάμεσα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και τη
Λ. Αλεξάνδρας, ανακηρύσσονται διατηρητέα
Tου Γιώργου Λιαλιου
Ένα από τα ωραιότερα μέρη της
Αθήνας παίρνει τη θέση που του αξίζει στην ιστορία της πρωτεύουσας. Ένα σύνολο
32 κτιρίων, ανάμεσα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και τη λεωφόρο Αλεξάνδρας,
ανακηρύσσεται διατηρητέο από το υπουργείο Περιβάλλοντος. Με τον τρόπο αυτό
προστατεύεται μια περιοχή που αποτυπώνει την εξέλιξη του κέντρου της Αθήνας στα
τέλη του 19ου και στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο
κύριος όγκος των διατηρητέων είναι κτίρια του Μεσοπολέμου, αλλά και
μεταγενέστερες αστικές πολυκατοικίες, χαρακτηριστικά δείγματα της μετάβασης στη
μοντέρνα αρχιτεκτονική.
Τα κτίρια βρίσκονται στην «περιοχή
Μουσείου», από τη συμβολή της οδού Πατησίων με τη λεωφόρο Αλεξάνδρας έως τον
κήπο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (13 οικοδομικά τετράγωνα). Πρόκειται
για την «ήρεμη δύναμη» του κέντρου, μια περιοχή γνώριμη σε όλους τους κατοίκους
της πρωτεύουσας, αλλά αφανής, τουλάχιστον σε σχέση με τα γειτονικά Εξάρχεια.
Ανθρώπινη
«Η περιοχή είναι πολύ ήρεμη και
πολύ πιο ανθρώπινη από τα Εξάρχεια. Αυτός είναι και ο λόγος που κατοικείται
ακόμα», λέει στην «Κ» η κ. Μάρω Αδάμη-
Καρδαμίτση, καθηγήτρια στη Σχολή Αρχιτεκτόνων
Μηχανικών του ΕΜΠ. «Είναι μια περιοχή στην οποία αποτυπώνεται το κλίμα των
αρχών του αιώνα, έως τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η περιοχή έχει διατηρήσει αυτή
την ατμόσφαιρα του Μεσοπολέμου και γι' αυτό τον λόγο είναι εξίσου γοητευτική
και σήμερα».
Η περιοχή του Μουσείου
δημιουργήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού. Σταθμός στην
εξέλιξή της υπήρξε η ίδρυση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (1866-1888) και
του Πολυτεχνείου (1861-1876), που προσέδωσαν στην περιοχή γόητρο και σύντομα τη
μετέτρεψαν από εξοχική σε περιοχή κατοικίας για τη μεσοαστική και μεγαλοαστική τάξη.
«Πρόκειται για μια περιοχή που ουσιαστικά δημιουργήθηκε στις αρχές του 20ού
αιώνα και τη δεκαετία του '50 θεωρούνταν ακόμα «φρέσκια»», εξηγεί η κ. Αδάμη- Καρδαμίτση. «Σταδιακά η
περιοχή Μουσείου έγινε μια διακριτή γειτονιά, όπως η Νεάπολη και τα Εξάρχεια».
Τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της
περιοχής ορίζουν όχι τόσο τα νεοκλασικά, αλλά οι συχνά παραγνωρισμένες
πολυκατοικίες του Μεσοπολέμου. Κύρια χαρακτηριστικά τους, ο ορθολογισμός, η
λειτουργικότητα και η έντονη ογκοπλαστική διαμόρφωση:
κτίρια απλά, χωρίς διάκοσμο που παρουσίασαν ένα νέο γεωμετρικό πρότυπο στην
κατοικία, αξιοποιώντας τις νέες κατασκευαστικές δυνατότητες που έδωσε η χρήση
οπλισμένου σκυροδέματος.
Αφορμή για τη μελέτη της περιοχής
από το υπουργείο Περιβάλλοντος ήταν η αίτηση για κατεδάφιση ενός τριώροφου
κτιρίου του Μεσοπολέμου (Μετσόβου 21). Η αίτηση απορρίφθηκε από την Επιτροπή
Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ) το 2006 «διότι (το κτίριο) αποτελεί δείγμα της
αρχιτεκτονικής του Μεσοπολέμου και αποτελεί σύνολο με τα όμορα». Κατόπιν το
τμήμα Παραδοσιακών Οικισμών του υπουργείου Περιβάλλοντος ανέλαβε να
πραγματοποιήσει αυτοψία στην περιοχή και κατέγραψε 32 αξιόλογα κτίρια.
Αφού παρέμεινε για μερικά χρόνια
στα συρτάρια του (τέως) ΥΠΕΧΩΔΕ, η απόφαση τελικά υπεγράφη προ ολίγων ημερών
και πλέον αναμένει τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η
ανακήρυξη των 32 διατηρητέων έρχεται να «κλειδώσει» με την ομάδα των 49
διατηρητέων, που είχαν χαρακτηριστεί πριν από 18 χρόνια, το 1992, στην περιοχή
των Εξαρχείων.
Συνολική μελέτη
Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι τα
τελευταία χρόνια γίνονται κατά κανόνα αποσπασματικοί μόνο χαρακτηρισμοί
διατηρητέων, συνήθως με ανάλογη αφορμή. Πρακτική που το υπουργείο Περιβάλλοντος
ενδεχομένως να βρει στον δρόμο του, επιχειρώντας προγράμματα αναπλάσεων στο
κέντρο. «Θα έπρεπε να δούμε το κέντρο με μια συνολική μελέτη, που θα
ξεκαθαρίζει όχι μόνο τα όριά του, αλλά και το τι θέλουμε», λέει η κ. Αδάμη- Καρδαμίτση. «Οι
μεμονωμένες, απεγνωσμένες προσπάθειες δεν είναι κακές γιατί από κάπου πρέπει να
αρχίσεις. Πρέπει όμως να αποφασίσουμε ποιες γειτονιές θα προστατέψουμε και
γιατί, έστω κι αν είναι δύσκολο».
Ένα από τα ωραιότερα μέρη της
Αθήνας παίρνει τη θέση που του αξίζει στην ιστορία της πρωτεύουσας. Ένα σύνολο
32 κτιρίων, ανάμεσα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και τη λεωφόρο Αλεξάνδρας,
ανακηρύσσεται διατηρητέο από το υπουργείο Περιβάλλοντος. Με τον τρόπο αυτό
προστατεύεται μια περιοχή που αποτυπώνει την εξέλιξη του κέντρου της Αθήνας στα
τέλη του 19ου και στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο
κύριος όγκος των διατηρητέων είναι κτίρια του Μεσοπολέμου, αλλά και
μεταγενέστερες αστικές πολυκατοικίες, χαρακτηριστικά δείγματα της μετάβασης στη
μοντέρνα αρχιτεκτονική.
Τα κτίρια βρίσκονται στην «περιοχή
Μουσείου», από τη συμβολή της οδού Πατησίων με τη λεωφόρο Αλεξάνδρας έως τον
κήπο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (13 οικοδομικά τετράγωνα). Πρόκειται
για την «ήρεμη δύναμη» του κέντρου, μια περιοχή γνώριμη σε όλους τους κατοίκους
της πρωτεύουσας, αλλά αφανής, τουλάχιστον σε σχέση με τα γειτονικά Εξάρχεια.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_07/02/2010_389529
Αρχιτεκτονικές πινελιές σ'
έναν τσιμεντένιο ωκεανό...
Σαράντα δύο μεμονωμένα
κτήρια, η πλειονότητά τους στην ευρύτερη περιοχή του Αρχαιολογικού Μουσείου,
στο κέντρο της πόλης, έξι στο Κολωνάκι και τα υπόλοιπα σε άλλες γειτονιές της
Αθήνας, χαρακτηρίζονται διατηρητέα, όπως και συγκρότημα παλαιού βυρσοδεψείου
στον Ελαιώνα, αλλά και τα κτήρια του πρώην Στρατιωτικού Νοσοκομείου 401, με
εκπτώσεις, μόνον 7 από τα 13.
Αναλυτικότερα,
σειρά αποφάσεων της υπουργού ΠΕΚΑ, Τ. Μπιρμπίλη, οι οποίες έχουν δημοσιευτεί
ήδη σε ΦΕΚ (Φεβρουαρίου, Μαρτίου) σώζουν από την μπουλντόζα σημαντικά κτήρια
της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Αν θα σωθούν κι από την κατάρρευση, ο καιρός θα
δείξει.
Βάσει αυτών,
χαρακτηρίζονται διατηρητέα, στην ευρύτερη περιοχή του Αρχαιολογικού Μουσείου,
32 κτήρια, τα οποία βρίσκονται: Μετσόβου 10, Μετσόβου 13 και Ρεθύμνου 7,
Μετσόβου 14 και Ρεθύμνου 12, Μετσόβου 15 και Ρεθύμνου 14, Μετσόβου 19, Μετσόβου
21, Μετσόβου 23, Μετσόβου 25 και Μπουμπουλίνας, Λεωφ. Αλεξάνδρας 2 και
Μαυροματαίων 20, Λεωφ. Αλεξάνδρας 4, Λεωφ. Αλεξάνδρας 8 και Ρεθύμνου, Ιουλιανού
15 - 15Α, Ιουλιανού 18, Ιουλιανού 23, Ιουλιανού 25, 28ης Οκτωβρίου 54
(Πατησίων) και Μετσόβου, 28ης Οκτωβρίου 56 (Πατησίων) και Ιουλιανού 27, 28ης
Οκτωβρίου 59 (Πατησίων) και Σκαραμαγκά 1, Πλατεία Αιγύπτου 1, Βασ. Ηρακλείου 8
και Μαυροματαίων 1, Βασ. Ηρακλείου 10 και Μαυροματαίων 2, Βασ. Ηρακλείου 12,
Βασ. Ηρακλείου 16 και Ρεθύμνου 2, Ρεθύμνου 4, Σαριπόλου 6, Σαριπόλου 9,
Σαριπόλου 10, Μπουμπουλίνας 1, Μπουμπουλίνας 34 και Δεληγιάννη 24,
Μπουμπουλίνας 52 και Ιουλιανού 1Α-Β, Κυβέλης 3 και Ζαΐμη 43.
- Στο Κουκάκι, επί
της οδού Λαζαίων 3 και Τσάμη Καρατάση, χαρακτηρίζεται διατηρητέο το κέλυφος του
αρχικού κτηρίου και "οι εναρμονιζόμενες με αυτό μεταγενέστερες
προσθήκες".
- Στο Κολωνάκι,
έξι κτήρια, κυρίως πολυκατοικίες πολέμου, επί των οδών Καρνεάδου 48, Καρνεάδου 50
και Μαρασλή, Πλουτάρχου 3 και Υψηλάντου, Πλουτάρχου 10, Υψηλάντου 4 και
Υψηλάντου 5.
- Στο
Μεταξουργείο, διατηρητέο χαρακτηρίζεται το αρχικό κτήριο επί της οδού
Κεραμεικού 17 και Καλλέργη.
- Στο Γκάζι, το
κέλυφος του αρχικού κτηρίου "και οι εναρμονιζόμενες με αυτό
προσθήκες" στην οδό Βίτωνος 1 και Βίτωνος 1α στη διασταύρωση με την οδό
Θεσσαλονίκης.
- Εκτός Δήμου
Αθηναίων, στο Νέο Ψυχικό, το αρχικό κτήριο επί της οδού Αγίας Σοφίας 9.
- Στον Ελαιώνα,
επί της οδού Ορφέως 174, χαρακτηρίζονται διατηρητέα τα κελύφη των κτηρίων του
βιομηχανικού συγκροτήματος του πρώην βυρσοδεψείου "ΝΙΚΑ Α.Ε.", ενώ ο
αύλειος χώρος που το περιβάλλει, μετά την αφαίρεση της οφειλόμενης εισφοράς σε
γη (δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί το σχέδιο πόλης), χαρακτηρίζεται ζώνη προστασίας
προκειμένου να λειτουργήσει ως αυτοτελής χώρος για την ανάδειξη του
βιομηχανικού συγκροτήματος.
Εδώ καθορίζεται
και ένα πλήθος χρήσεων. Επιτρέπονται ξενώνες, ξενοδοχεία και λοιπές τουριστικές
εγκαταστάσεις, εμπορικά καταστήματα, γραφεία, τράπεζες, ασφάλειες, κοινωφελείς
οργανισμοί, διοίκηση, εστιατόρια, αναψυκτήρια, κέντρα διασκέδασης - αναψυχής,
χώροι συνάθροισης κοινού (συμπεριλαμβανομένων των συνεδριακών κέντρων),
πολιτιστικά κτήρια και εν γένει πολιτιστικές εγκαταστάσεις, κτήρια εκπαίδευσης,
εγκαταστάσεις εμπορικών εκθέσεων. Για τη λειτουργία του κτηριακού συγκροτήματος
και την εγκατάσταση των νέων χρήσεων απαιτείται υπουργική απόφαση.
Οι
περιορισμοί
Ο γενικός κανόνας
των ειδικών όρων και περιορισμών που συνοδεύει τις αποφάσεις για τα μεμονωμένα
κτήρια προβλέπει τα εξής: "Ως διατηρητέα χαρακτηρίζονται τα αρχικά
εκάστοτε κτήρια, καθώς και οι εναρμονιζόμενες με αυτά μεταγενέστερες πρoσθήκες,
όχι όμως και τα πάσης φύσεως καθ’ ύψος ή κατ’ επέκταση υπάρχοντα προσκτίσματα
που τα αλλοιώνουν. Ο καθορισμός των προσκτισμάτων που αλλοιώνουν αρχικά κτήρια
πραγματοποιείται από την Επιτροπή Πoλεoδoμικoύ και Αρχιτεκτovικoύ Ελέγχoυ
(ΕΠΑΕ). Στα χαρακτηριζόμενα ως διατηρητέα κτήρια απαγορεύεται κάθε αφαίρεση,
αλλοίωση ή καταστροφή τόσο των επί μέρους αρχιτεκτονικών ή καλλιτεχνικών και
διακοσμητικών στοιχείων τους όσο και των κτηρίων συνολικά, πλην των
προσκτισμάτων ή των στοιχείων των κτηρίων, για τα οποία η ΕΠΑΕ έχει
γνωμοδοτήσει για την αφαίρεσή τους. Επιτρέπεται η επισκευή, ο εκσυγχρονισμός
των εγκαταστάσεων, η ενίσχυση στον φέροντα οργανισμό, καθώς και επεμβάσεις για
λόγους λειτουργικούς στα χαρακτηριζόμενα ως διατηρητέα κτήρια, εφόσον δεν
αλλοιώνεται ο αρχιτεκτονικός χαρακτήρας τους και δεν θίγονται τα διατηρητέα
στοιχεία τους. Δεν επιτρέπεται η τοποθέτηση φωτεινών ή μη επιγραφών και
διαφημίσεων στα χαρακτηριζόμενα ως διατηρητέα κτήρια. Επιτρέπεται η τοποθέτηση
επιγραφών μικρών διαστάσεων που πληροφορούν για τη χρήση των χώρων των κτηρίων.
Αιτήσεις για προσθήκη στα διατηρητέα κτήρια αποστέλλονται από την Πολεοδομική
Υπηρεσία στην αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και
Κλιματικής Αλλαγής, με γνώμη της ΕΠΑΕ, για ειδικές ρυθμίσεις, σύμφωνα με τις
διατάξεις του άρθρου 3 (παρ. 2) του ν. 2831/2000 (Α' 140), εφόσον δεν
παραβλάπτονται τα διατηρητέα κτήρια και ο χώρος που τα περιβάλλει. Για
οποιαδήποτε επέμβαση στο εξωτερικό και εσωτερικό των διατηρητέων κτηρίων, καθώς
και για την τοποθέτηση επιγραφών, απαιτείται έγκριση της ΕΠΑΕ".
Επιπλέον αιτήσεις
για προσθήκες στα διατηρητέα αποφασίζει το τμήμα Παραδοσιακών Οικισμών του
ΥΠΕΚΑ, με γνώμη της ΕΠΑΕ. Έγκριση της Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού
Ελέγχου απαιτείται για οποιαδήποτε επέμβαση.
http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=532801
28-3-2010
Ρημάζουν τα διατηρητέα λόγω έλλειψης κινήτρων
Δυσβάσταχτο το κόστος ανακαίνισης των κτιρίων για τους
ιδιοκτήτες
Του Δημήτρη Pηγοπουλου
Κάθε
εβδομάδα στο μικρό αμφιθέατρο που βρίσκεται στο ισόγειο του υπουργείου
Πολιτισμού στην οδό Μπουμπουλίνας ξετυλίγονται μικρά
οικογενειακά δράματα. Είναι η ημέρα που συνεδριάζει το Κεντρικό Συμβούλιο
Νεωτέρων Μνημείων, το γνωμοδοτικό όργανο της Πολιτείας, αρμόδιο να εγκρίνει ή
να μην εγκρίνει κηρύξεις παλαιών κτιρίων ως διατηρητέων. Πολλοί ιδιοκτήτες
καταφθάνουν στο υπουργείο έτοιμοι να θερμοπαρακαλέσουν τα μέλη του Συμβουλίου
να μην χαρακτηρίσουν την περιουσία τους, γνωρίζοντας πολύ καλά τρία πράγματα:
πρώτον, καταρρέει το «όνειρο» της αξιοποίησης του συγκεκριμένου
κτιρίου-οικοπέδου. Άπαξ και υπάρξει χαρακτηρισμός απαγορεύεται κάθε σκέψη για
κατεδάφιση, ενώ ο ιδιοκτήτης επωμίζεται μια σειρά υποχρεώσεων σχετικά με την
επισκευή και τη συντήρηση της ιδιοκτησίας του. Αν ο ιδιοκτήτης ενός «απλού»
κτιρίου μπορεί να το βάψει χωρίς καμία διαδικασία, ο ιδιοκτήτης του διατηρητέου
θα πρέπει να αναθέσει σε αρχιτέκτονα να συντάξει χρωματική μελέτη, να την
υποβάλει στην υπηρεσία που εποπτεύει το κτίριο, να εγκριθεί από την αντίστοιχη
επιτροπή και να υποβληθεί και στη δαπάνη έκδοσης άδειας από την Πολεοδομία. Στη
συνέχεια θα υποβληθεί σε τριπλάσια δαπάνη, αφού απαιτείται η χρησιμοποίηση
ακριβών και δυσεύρετων υλικών και εξειδικευμένων συνεργείων και τεχνικών.
Δεύτερον, οι ιδιοκτήτες διατηρητέων γνωρίζουν πολύ καλά ότι το κόστος της
επισκευής, ανάλογα, φυσικά με την κατάσταση που βρίσκεται το ακίνητο, είναι
ιδιαίτερα υψηλό. Τρίτον, τα φορολογικά κίνητρα αποδεικνύονται «ψίχουλα» για
έναν Έλληνα μεσαίου εισοδήματος, πόσω μάλλον στις
σημερινές οικονομικές συνθήκες.
Το
αποτέλεσμα, (εκτός από τις μελοδραματικές σκηνές στο υπουργείο Πολιτισμού),
αποτυπώνεται στους δρόμους της Αθήνας. Εκατοντάδες κλειστά, διατηρητέα σπίτια,
πολλά σε ερειπιώδη κατάσταση, ρημάζουν. Μια δεύτερη
Αθήνα είναι έτοιμη να εξαφανιστεί μπροστά στα μάτια μας.
Ακόμα και
οι όποιες φορολογικές ελαφρύνσεις φθάνουν μέχρι ενός σημείου. Δύο παραδείγματα.
Για να τύχει κάποιος ιδιοκτήτης της έκπτωσης φόρου 20% από τόκους δανείου μέχρι
το ποσό των 200.000 ευρώ για αποκατάσταση διατηρητέου, θα πρέπει οπωσδήποτε να
έχει συνάψει δάνειο με κάποιο πιστωτικό ίδρυμα. Αποκλείονται έτσι όσοι τα
επισκευάζουν με δικές τους δαπάνες, αλλά και όσοι προβαίνουν σε επισταμένη
ανακαίνιση και αναστήλωση διατηρητέου, που προϋποθέτει συχνά δαπάνη πολλαπλάσια
των 200.000 ευρώ.
Το κίνητρο
του άρθρo 23 παρ. 1 του Ν 2238/94 (αποσβέσεις κατά
25% για κατοικίες, σχολεία, νοσοκομεία, ξενοδοχεία κ.λπ. και 15% για τα λοιπά
ακίνητα) αφορά μόνο μισθωμένα ακίνητα κατά τον χρόνο των επισκευών τους και για
τέσσερα χρόνια μετά το πέρας των επισκευών αυτών. Η διαδικασία όμως έναρξης και
πέρατος των εργασιών και ιδιαίτερα ο προσδιορισμός του είδους των εργασιών,
καθώς και ο καθορισμός της διαδικασίας αυτής από τέσσερα υπουργεία την
καθιστούν εξαιρετικά δύσκολα εφαρμόσιμη.
Η
αδιαφορία για ό,τι καταφέραμε να διασώσουμε από το
αρχιτεκτονικό μας παρελθόν δείχνει πως δεν μάθαμε το μάθημά μας.
Αιτήματα
με επίκεντρο τον ΦΑΠ
Ιδιοκτήτες
διατηρητέων επισημαίνουν στην «Κ» ότι πρέπει να δοθούν περαιτέρω φορολογικά
κίνητρα. Ειδικότερα:
- Να
επανέλθει η διάταξη του άρθρου 23 παρ. κγ του Ν 2459/97 και να ισχύει για όλα
τα διατηρητέα με την προοπτική να απαλλάσσονται από κάθε ΦΑΠ.
- Να
εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημα το ήμισυ της δαπάνης αποκατάστασης
διατηρητέου.
- Οι
αποσβέσεις που ορίζει η παρ. 1 του άρθρου 23 του Ν 2238 να αφορούν όλα τα
διατηρητέα κτίρια και όχι μόνον αυτά που ανακατασκευάζονται.
- Η
απαλλαγή από τον ΦΑΠ των διατηρητέων δεν πρέπει να περιορίζεται στον χρόνο που
αυτά επισκευάζονται, αλλά να είναι διαρκής, όπως διαρκής είναι και η διαδικασία
συντήρησης και φροντίδας των κτιρίων.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_100018_17/10/2010_419082
Για τα καμένα διατηρητέα στην Αθήνα
Αγαπητοί
Φίλοι,
Τα μνημεία
του ιστορικού κέντρου της Αθήνας που
υπέστησαν σοβαρότατες καταστροφές από τις πυρκαγιές και τους βανδαλισμούς της
12ης Φεβρουαρίου 2012 προκάλεσαν τη θλίψη και την αγανάκτησή μας. Η
καταστροφή τους αλλά και η ευκολία που αυτή συντελέστηκε προβλημάτισε όλους
εμάς που απαρτίζουμε τη MOnuMENTA για το πώς μπορούμε
να αντιδράσουμε και να προστατεύσουμε την ευάλωτη αρχιτεκτονική κληρονομιά των
πόλεων.
Δεν
μπορούμε να μην επισημάνουμε την καταστροφή, κυρίως από πυρκαγιές, σημαντικών και
πολύ αξιόλογων κτηρίων, που έχει συντελεστεί μέσα σε ενάμιση μήνα: Νεοκλασικό
κτήριο στο κτήμα Δρακοπούλου (Άνω Πατήσια), ξενοδοχείο Ακροπόλ
(Πατησίων και Μάρνη), βιομηχανικό συγκρότημα Μπριτάνια (Νέα Φιλαδέλφεια) και
οχτώ κτήρια που κάηκαν στις 12 Φεβρουαρίου στο κέντρο της Αθήνας. Διατηρητέα ή
μη κτήρια, σε χρήση ή εγκαταλειμμένα υπέστησαν ζημιές ή καταστράφηκαν από
πυρκαγιές. Ανεξαρτήτως των αφορμών των
πυρκαγιών, εμπρησμός ή μη, η αρχιτεκτονική μας κληρονομιά βρίσκεται σε κίνδυνο,
λόγω του ευρύτερου πλαισίου: Η παντελής έλλειψη διαχείρισης και στρατηγικής
προστασίας από την Πολιτεία, η κυριαρχία του ιδιωτικού συμφέροντος –συχνό
φαινόμενο οι μη χαρακτηρισμοί και αποχαρακτηρισμοί κτηρίων και η θέσπιση
ειδικών ρυθμίσεων για τη διευκόλυνση ιδιωτών-, η εμπορευματοποίηση της
αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, η πολιτική ανέγερσης πολυώροφων και τεράστιων
κτηρίων με συνοπτικές διαδικασίες ως απάντηση στην οικονομική κρίση, ο εφαρμοστικός νόμος, είναι μερικά από αυτά τα χαρακτηριστικά
του πλαισίου που προωθεί τη συστηματική απαξίωση του αρχιτεκτονικού αποθέματος
των πόλεων.
Η MOnuMENTA συνεχίζει την προσπάθεια για τη μη απαξίωση και
την προστασία των νεότερων αρχιτεκτονικών μνημείων. Ως πρώτη δράση-αντίδραση,
έστειλε επιστολή στον Υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού ζητώντας του να
επιληφθεί κατεπειγόντως της προστασίας και αποκατάστασης των οχτώ κτηρίων που
υπέστησαν καταστροφές.
(ελήφθη
22-2-2012)
Αρχείο νεώτερων μνημείων του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών: http://www.eie.gr/archaeologia/gr/arxeio.aspx
Αγώνας για τη διάσωση της αρχιτεκτονικής των
Εξαρχείων- Το κτήριο Θεμιστοκλέους 62 (6-2-2012),
Τα πρώτα αποτελέσματα του προγράμματος της MONUMENTA
«Καταγραφή και Ανάδειξη κτηρίων 19ου και 20ού αιώνα στην Αθήνα»
4
Νοεμβρίου 2013
Το
πρόγραμμα της ΜΟΝUMENTA «Καταγραφή και Ανάδειξη κτηρίων 19ου και 20ού αιώνα
στην Αθήνα», με την υποστήριξη του Ιδρύματος “Σταύρος Νιάρχος”, σε διάστημα
εννέα μηνών έχει ολοκληρώσει την
καταγραφή των κτηρίων του 5ου διαμερίσματος (Κυπριάδου,
Άνω Πατήσια, Άγιος Ελευθέριος, Προμπονάς κ.λπ.) και
το μεγαλύτερο τμήμα του 6ου διαμερίσματος (Κυψέλη, Άγιο Νικόλαο, πλατεία
Αμερικής). Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί πάνω από 1000 κτήρια του 19ου και του
πρώτου μισού του 20ού αιώνα. Οι κύριοι
στόχοι του προγράμματος είναι η έρευνα και η καταγραφή όλων των κτηρίων της
περιόδου 1830-1940, με σκοπό τη μελέτη αλλά και την προστασία και την ανάδειξή
τους.
Πέρα από
την επιτόπια καταγραφή, έχουν συγκεντρωθεί προφορικές μαρτυρίες από ιδιοκτήτες παλιών κτηρίων και
αρχιτέκτονες. Οι μνήμες και οι αναμνήσεις ζωντανεύουν και διηγούνται την
ιστορία της πόλης, ιστορίες για τον πόλεμο, για κτήρια που χρησιμοποιήθηκαν ως
καταφύγια, για δραματικά γεγονότα που συνέβησαν μέσα και έξω από αυτά, για τη
μεγάλη ανοικοδόμηση στις δεκαετίες του 1960 και 1970, τότε που οι μονοκατοικίες
κατεδαφίζονταν σωρηδόν, για τα σχολεία που φοίτησαν, για ανθρώπους της
γειτονιάς και τόσα άλλα.
Η Αθήνα
διαθέτει ένα καταπληκτικό αρχιτεκτονικό απόθεμα, αν και οι απώλειες είναι πολύ
μεγάλες από την κατεδάφιση στα μεταπολεμικά χρόνια. Μια βόλτα στις συνοικίες
που έχουν καταγραφεί δείχνει το μέγεθος των κατεδαφίσεων.
Η
καταγραφή της ΜΟΝUMENTA δίνει την
ευκαιρία να αποτυπωθεί μέσα από τον φωτογραφικό φακό και τις συνεντεύξεις και η
Αθήνα του 2013. Η εγκατάλειψη των παλιών κτηρίων είναι μεγάλη και η δυνατότητα
αποκατάστασής τους μικρή ενώ η οικονομική κρίση και η έλλειψη κινήτρων έχουν
συμβάλει καθοριστικά σε αυτό.
Η ομάδα
της ΜΟΝUMENTA αποτελείται από τους Γεωργία Γκουμοπούλου,
Ειρήνη Γρατσία, Στέλιο Λεκάκη,
Φωτεινή Μπέλλιου, Γιώργο Νίνο και Ζαννή
Πιττακίδης. Οι επιστημονικοί σύμβουλοι του
προγράμματος είναι οι Ελ. Μαϊστρου (καθηγήτρια
Ε.Μ.Π.), Α. Συμεών (αρχιτέκτονας-πολεοδόμος), Γ. Τζιρτζιλάκης
(καθηγητής Αρχιτεκτονικής Σχολής Πανεπιστημίου Βόλου) και Π. Τουρνικιώτης (καθηγητής Ε.Μ.Π.) Επιπλέον η συμμετοχή των
εθελοντών συνεργατών αρχιτεκτόνων, πολιτικών μηχανικών, τοπογράφων,
αρχαιολόγων, φωτογράφων και κυρίως νέων, φοιτητών και πτυχιούχων, που επιθυμούν
να γνωρίσουν τον αρχιτεκτονικό πλούτο της πρωτεύουσας, είναι κομβικής
σημασίας.
Η
ανταπόκριση του κόσμου στην προσπάθειά της ΜΟΝUMENTA να συλλέξει πληροφορίες,
φωτογραφίες και μελέτες είναι μεγάλη και δείχνει την αγάπη για την πόλη. Η
συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι ανοιχτή. Όποιος επιθυμεί να συμμετέχει στις
δράσεις του (επιτόπια καταγραφή, συλλογή στοιχείων, έρευνα σε αρχεία κ.λπ.) μπορεί
να επικοινωνήσει με τη ΜΟΝUMENTA στο
6973308857 και στο info@monumenta.org.
Το ιστολόγιο monumentakatagrafi.wordpress.com παρέχει αναλυτικές πληροφορίες για το
πρόγραμμα.
Λίγα λόγια
για το πρόγραμμα
Η MONUMENTA
ξεκίνησε στις αρχές του 2013 το διετές πρόγραμμα «Καταγραφή και Ανάδειξη
κτηρίων 19ου και 20ού αιώνα στην Αθήνα» με αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος
«Σταύρος Νιάρχος». Οι κύριοι στόχοι του προγράμματος είναι η έρευνα και η
καταγραφή όλων των κτηρίων της περιόδου 1830-1940, με σκοπό τη μελέτη αλλά και
την προστασία και την ανάδειξή τους. Στο πλαίσιο αυτό πέρα από την επιτόπια
καταγραφή, τη βιβλιογραφική και αρχειακή έρευνα, συγκεντρώνονται φωτογραφίες,
σχέδια και προφορικές μαρτυρίες για την ιστορία των κτηρίων της Αθήνας, ακόμα
και των κατεδαφισμένων.
Παράλληλα
το πρόγραμμα στοχεύει να εντάξει το ενδιαφέρον για τα ιστορικά κτήρια στην καθημερινή ζωή των κατοίκων και
επισκεπτών της πόλης με μια σειρά δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων (εκπαιδευτικά
προγράμματα, ημερίδες, ξεναγήσεις, ποδηλατοδιαδρομές,
ενημέρωση μέσα από ιστοσελίδα, ιστολόγιο και
ενημερωτικά έντυπα) αλλά και με την ενεργό συμμετοχή εθελοντών στην καταγραφή
των κτηρίων.
Πληροφορίες:
Ειρήνη Γρατσία 6973308857, www.monumenta.org, info@monumenta.org
Αγαπητά Μέλη και Αγαπητοί Φίλοι!
Δύο ευχάριστα νέα θα θέλαμε να μοιραστούμε μαζί σας!
Το πρώτο αφορά την απόφαση του ΣτΕ να κάνει δεκτή την προσφυγή της MONUMENTA για την ακύρωση της απόφασης του Υπουργού Πολιτισμού (υπ’αρ. πρωτ. ΥΠΠΟ/ΔΝΣΑΚ/42601/967, 2010) σχετικά με τον μη χαρακτηρισμό ως μνημείων του υπόστεγου Γυμναστικής, του διώροφου κτηρίου και του ισογείου κτίσματος των λουτρών, στον περιβάλλοντα χώρο του διατηρητέου κτηρίου της Μαρασλείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας, στην Αθήνα (υπ’αριθμ. 2485/2014). Πρόκειται για μια απόφαση που συμβάλλει καθοριστικά στην προστασία της μοντέρνας αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της χώρας. Την υπόθεση είχε αναλάβει το δικηγορικό γραφείο «Ευάγγελος Καλαφάτης και Συνεργάτες».
Το δεύτερο αφορά επίσης δύο ομόφωνες αποφάσεις του ΣτΕ, το οποίο ακύρωσε δύο πράξεις άρνησης χαρακτηρισμού, μία του ΥΠΠΟ & μία του ΥΠΕΧΩΔΕ, με τις οποίες δεν χαρακτηρίστηκε διατηρητέο διώροφο κτίριο στην οδό Ραβινέ 15 στο Κολωνάκι γιατί εξαιτίας προηγούμενης κατεδάφισης εξέλιπαν τα ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά και μορφολογικά στοιχεία του κτηρίου που το καθιστούσαν άξιο διατήρησης. Το ΣτΕ έκρινε ότι αυτό δεν εμποδίζει την κήρυξη καθώς η Διοίκηση πρέπει να κρίνει το κτήριο με βάση τα χαρακτηριστικά που είχε πριν τη κατεδάφιση. Πρόκειται για αποφάσεις καινοτόμες και πρωτοποριακές για την προστασία των μνημείων. Την υπόθεση είχε αναλάβει το δικηγορικό γραφείο Κ. Κατερινόπουλου.
MONUMENTA
(ελήφθη 6-10-2014)
Παρέμβαση Υπ. Αν. ΠΑΠΕΝ Γιάννη Τσιρώνη για διακοπή εργασιών σε διατηρητέο κτίριο στο κέντρο της Αθήνας
8 Μαΐου 2015
Αναφορικά με δημοσιεύματα που αναφέρονται σε έργα και δραστηριότητες της Αττικό Μετρό Α.Ε. στο διατηρητέο κτίριο, που βρίσκεται επι της οδού Αθηνάς 1 και Ερμού 80, σας γνωρίζουμε τα κάτωθι:
Για το συγκεκριμένο κτίριο είχαν εκδοθεί δυο υπουργικές αποφάσεις:
α) η υπ’ αριθμ. 23327/2002 ΦΕΚ 1040/Δ/2002 «Καθορισμός ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης στο διατηρητέο κτίριο που βρίσκεται επι της οδού Αθηνάς 1 και Ερμού 80 εντός του εγκεκριμένου σχεδίου Αθηνών» και
β) η υπ’ αριθμ. 12896/2003 ΦΕΚ 19/Δ/2003 «Αποκατάσταση και προσθήκη στο κτίριο επι της οδού Αθηνάς 1 και Ερμού 80 στο Μοναστηράκι ΜΕΤΡΟ Αθήνας, γραμμές 2 και 3 με συνημμένες αρχιτεκτονική – στατιστική – Η/Μ μελέτες, κλιματισμός – ηλεκτρικές εγκαταστάσεις ισχυρών και ασθενών ρευμάτων».
Οι ως άνω Υπουργικές Αποφάσεις του 2002 και 2003 είναι σε ισχύ, δεδομένου ότι δεν ανακλήθηκαν ως σήμερα.
Μετά από σχετικές καταγγελίες ότι στο ως άνω διατηρητέο κτίριο γίνονται επεμβάσεις χωρίς άδεια, ο Υπουργός Αναπληρωτής Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιάννης Τσιρώνης, ευαίσθητος σε θέματα προστασίας περιβάλλοντος και πολιτιστικής κληρονομιάς, παρενέβη στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του και έδωσε εντολή στους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος να διεξάγουν άμεσα σχετικό έλεγχο προς διερεύνηση των καταγγελομένων.
Οι Επιθεωρητές διενήργησαν αυτοψία και κάλεσαν την αρμόδια πολεοδομία να προβεί άμεσα στις δικές της ενέργειες.
Κατόπιν τούτου, η Πολεοδομία Αθηνών προέβη σε διακοπή των οικοδομικών εργασιών.
Το Υπουργείο ΠΑΠΕΝ παρακολουθεί την εξέλιξη του θέματος.